2a Buxgalteriyaliq esap ha'm audit topari studenti Shannazarov Berdaxtin' filosofiya pa'ninen prezentatsiya jumisi

2a Buxgalteriyaliq esap ha'm audit topari studenti Shannazarov Berdaxtin' filosofiya pa'ninen prezentatsiya jumisi

Oylawdin' 4 nizami

I

II

III

IV

Birdeylik ( ten’lik ) nizami a=a

Oylawdin’ aniqlig’in talap etedi.

Qarsilaspaw nizmi. a^a

Qarsiliqsiz pikirlewdi talap etedi

U’shinshisin jibermew nizami. a v a

Jetkilikli tiykar nizami . Da’lillewdi talap etedi. a  B

Birdeylik ( ten'lik ) nizami

Teńlik nızamına kóre hár qanday pikir oylaw processinde ózine birdeylik anıq, qatań mazmunga ıyelewi kerek. Bul oylawǵa tán ózgeshelik bolıp tabıladı. Teńlik nızamına tiykarınan túrli mazmunga iye pikirler birdeylik bolmaydı yamasa birdey pikirler birdeyliksiz bolmaydı. Bul qaǵıydanı buzıw bir pikirdi tilde hár qıylı ańlatıwǵa alıp keledi.

Misal:

Filosofiyalıq kózqarastan ( sapa ) túsinigi o’zine tán mazmunga iye bolsa, qandayda bir ónerment tárepinen bul túsinik basqa mazmunda ( jaramlı ya’ki paydalı ) qollanıladı .

Bul bolsa bizdin’ oylawimizdin’ aniqlig’in beredi.

Qarsilaspaw nizami

• Bir waqitta ha’m bir qatnasta alip qaralg’an bir predmet haqqinda eki qarama qarsi ya’ki qarsiliqli pikirler birdey waqitta shin bola almaydi, hesh bolmaganda olardan biri álbette qáte boliwin ańlatadı. Misali
• Aristotel logika pániniń tıykarshisi
• Aristotel logika pániniń tıykarshisi emes

bul o’zara qarsı oy-pikirler bolıp tabıladı. olardan birinshisi shın bolǵanı ushın, ekinshisi qáte boladı. A ha’m a ni biykarlaw

U'shinshisin jibermew nizami.

U'shinshisin jibermew nizami qarsilaspaw nizaminin’ logikaliq dawami bolib, pikirdiń tolıq mazmunın qamtıp alıp aytip o’tilgen eki qarsı pikirden biri shın, basqası qáte, úshinshisine orin joq ekenligin ańlatadı. Misali

• Qaraqalpaqstan Respubliaksinin’ paytaxti No’kis qalasi.
• Qaraqalpaqstan Respubliaksinin’ paytaxti No’kis qalasi ems.

Bul jerde a ya’ki a emes , s g’a orin joq . Bizler qaysi pikridin’ birinshi shin ekenligin bilip alsaq ekinshi pikir qate ushinshisi keregi joq bolip esaplanadi.

Jetkilikli tiykar nizami

Biziń ol yamasa bul fakt, process, hádiyse haqqındaǵı pikirimiz shın yamasa qáte bolıwı múmkin. Hár bir shın pikir óziniń jetilikli tiykarına iye hám biz shın pikirdi pikirlew processinde onın’ shinligin, yaǵnıy haqıyqatlıqǵa sáykes keliwin kórsetiwimiz kerek. A ni ispatlawimiz ushin B C D ni argument etip keltiriwimizge boladi. Aqilli oqiwshi dep aldim. Onin’ ne ushin aqilli ekenine men endi jetkilikli pikirlerdi keltirip otiwim kerek. Onin’ sertikati bar. Ol uyinde o’z ustinde isleydi kop kitap oqiydi, bos waqitlarinda kasip uyrenedi , sabaqta tek 5 ge oqiydi.

Oylawdin’ da’slepki 3 nizamin Aristotel ilimge kiritken.

• Oylawdin’ da’slepki 3 nizamin Aristotel ilimge kiritken.

Jetkilikli tiykar nizamin Lebnitz ilimge kirgizgen.

Birde bir qubilis shin ha’m haqiyqiy birde bir tastiyiqlawsiz a’dil bola almaydi. Eger onin’ jetkilikli tiykari bolmasa.