29 январь — антон павлович чехов туғилган кун

Сўнгги сўзлар
Бора-бора Чеховда сил касаллиги кучайиб, тузалиш учун доимий равишда Ялта бўйидаги уйда яшади. 1901 йилнинг ноябрида у рафиқасига шундай мактуб битди: “Менинг хонамда оддий ҳарорат +12 бўлиб, камдан-кам ҳолатда +13 га кўтарилади. Каминга ўт ёқиб бўлмайди, чунки каминдан кўзим оғрийди. 12 градусда эса ишлаш қийин”.
Эр-хотин бир неча ойлаб кўришмасдилар. Ольга Леонардовна театрда банд бўлар, Чехов эса врачлар кўрсатмасига кўра, Ялтада яшашга мажбур эди. Айрилиқ ҳар иккаласи учун ҳам азоб бўлди. “Биз бирга эмас эканмиз, бунга мен ва сен эмас, балки менга бактерия жойлаган, сенга эса санъатга муҳаббатни жо қилган шайтон айбдор”, — деб хат ёзди Чехов рафиқасига.
Клиникада адибнинг касаллик тарихини юритган даволовчи врач Максим Маслов ёзиб қолдиришича, Чехов гимназияда ўқиган даврида ва талабалигида силнинг қорин пардаси яллиғланиши билан касалланган, бироқ “кўкрак суяги торайгани”ни 10 ёшида ҳис қилган. 1884 йилдан бошлаб чап ўпкадан қон кетишидан азият чека бошлаган.
Айрим тадқиқотчилар айтишларига кўра, ёзувчининг ҳаётида Сахалинга саёҳати ҳал қилувчи роль ўйнаган. Ўшанда лойгарчилик бўлиб, нам кийим ва ивиган кигиз этик билан отда минглаб чақирим йўл босишга тўғри келган. Чеховнинг ўзи ва яқинлари ҳам касалликни сафар билан боғлашган. Сил касаллиги кучайганининг бошқа сабаби эса адибнинг Ялтадан Москвага саломатлик учун об-ҳаво нобоп пайтларда боргани билан изоҳланди.
1904 йилнинг ёзида Чехов Германиядаги курортга йўл олди. Аммо соғайиб кетмади, касаллик бирданига забтига олди.
Хотини Ольга Леонардовнанинг гувоҳлик беришича, 1 июлдан 2 июлга ўтар кечаси Чехов уйқудан уйғониб, умрида биринчи марта шифокорга одам юборишни сўраган. Сўнг шампан келтиришларини буюрган. “Антон Павлович ўтирди ва баланд овозда шифокорга немис тилида “Ich strebe” деди (у немисчани кам биларди)”. Кейин эса талаба ёки хотинига тушунарли бўлиши учун такрорлади: “Мен ўляпман”. Шундан сўнг қадаҳни кўтарди, рафиқасига юзланди ва ҳайратомуз табассум билан деди: “Анчадан буён шампан ичмагандим”. Чехов хотиржам алфозда шампанни охиригача сипқорди, чап ёнбоши билан ётди ва бир умрга мангу уйқуга кетди.