21-mavzu. Texnologik jihozlarning turlanishi avtomobil transporti sohasida ishlatiladigan jihozlarning umumiy turlari

agregat-modul 
tamoyili bo’yicha butlanishi 
mumkin. 
Texnologik jihozlarning ishlash qobiliyati. 
Texnologik jarayonlar asosiy va yordamchi 
amallar (operatsiya)dan tashkil topadi, amallar esa o’z navbatida - elementlar (o’tish va ma’lum vaqt 
ishlash) yig’indisidir. Asosiy amal bajarilganda mehnat predmetiga texnologik ta’sir ko’rsatilib, uning 
mexanik, fizik-qimyoviy va boshqa xususiyatlari hamda shakli, o’lchami, yuza g’adir-budurligi 
o’zgartiriladi. Yordamchi amallar deganda mehnat predmetini o’rnatish-yechish, boshqarish hamda 
sifatni tekshirish ishlari tushiniladi. 
Avtomobillar va ularning agregat va tizimlariga texnik xizmat ko’rsatish va ta’mirlash jarayoni 
takrorlanadigan jarayon bo’lganligi sababli, texnologik jihozlar ham davriy harakatlanuvchi turkumga 
kiradi. 
Avtomobillarga texnik xizmat ko’rsatish va ta’mirlash amallari ketma-ketlikda bajariladi. 
Ushbu amallar orasida nazorat, qayta o’rnatish, tozalash-yig’ishtirish kabi yordamchi amallarni 
bajarish uchun tanaffuslar bo’ladi. 
Jihozni ishlatish jarayonini o’rganish uchun 
texnologik sikl 
tushinchasi kiritilgan. 
Adabiyotlarda [3] kinematik va quvvat sikllari ham mavjud bo’lib, ammo avtomobil transporti 
sohasida ishlatiladigan jihozlarda ular bir – biriga mos keladi. 
Texnologik sikl bir xil mahsulotga ishlov berishda davriy qaytariladigan ishchi va jihozlarning 
harakat va amallari yig’indisi bo’lib, sarflanadigan davr vaqti bilan o’lchanadi. 
y
a
i
o
j
t
t
t
T




'
(1.1) 
bu yerda: 
'
o
t
- o’rnatish vaqti; 
a
i
t
- asosiy amalni bajarish vaqti; 
y
t
- yechib olish vaqti. 
Texnologik sikl davri jihozning ishlab chiqarish qobiliyatini hisoblashda ishlatiladi. 
Kinematik sikl 
texnologik jarayonda qatnashadigan va ish yakunida dastlabki holatga 
qaytadigan ishchi organning barcha harakatlari va turishlarini yig’indisidir. Kinematik sikl jihozning 
kinematik shaklini va ishchi organlarning optimal harakatlanishini loyihalashda ishlatiladi. 
Quvvat sikli 
jihoz sarflayotgan quvvat o’zgarish davri bo’lib, yuritma, elektrodvigatel turi va 
quvvatini aniqlashda ishlatiladi.