|
15- AMALIY MASHG`ULOT : Abusaid Ko‘chimovning hayoti va ijodiy faoliyati. yuzasidan test topshiriqlarini, adabiy tahlil qoliplarini bajarish, “Blits” texnologiyasi bo`yicha ishlash. 2 soat.
Mashg`ulotning rejasi:
1.A.Ko‘chimovning hayoti va ijodiy faoliyati.
2.A.Ko‘chimovning kichkintoylarga bag‘ishlangan she’rlarida ilgari surilgan g‘oyalar. 7. 3.A.Ko‘chimov ertak va dostonlarining o‘ziga xos xususiyatlari haqida ma`lumot berish.
Abdusaid Ko’chimovning mehnat faoliyati 1972-yilda «O’qituvchi» nashriyotida musahhihlikdan boshlandi. Ushbu nashriyotda olti oy ishlaganidan keyin, bolalarning respublika gazetasi «Tong yulduzi»ga adabiy xodim bo’lib ishga o’tdi va 1984-yilgacha ana shu gazetada bo’lim mudiri, mas’ul kotib vazifalarida mehnat qildi. Gazetachilik ishi Abdusaid Ko’chimov qalamini charxlab, adabiy ishga yo’llabgina qolmadi, balki keng hayot ichiga olib kirdi, bolalar dunyosi, ruhiy olami bilan do’stlashtirdi. Hayotiy kuzatishlar yangi mavzu, yangi material berdi. Bu yillar ijodkorning tarjimai holida hayotni o’rganish, anglash, tushunish va adabiyot sirlarini egallash davri bo’lib qoldi, deyish mumkin. Gazetachilik ishi yuzasidan tez-tez safarlarga chiqqan qalamkash respublika shahar va qishloqlarini kezdi, yirik qurilishlarda, maktablarda bo’ldi. O’zining bo’lajak qahramonlari bilan yaqindan tanishdi. SHu tariqa uning asarlarida odobli, a’lochi, mehnatkash, tirishqoq va ayni paytda, o’jar va sho’x bolalarning xilma-xil qiyofalari paydo bo’ldi. Ana shunday asarlardan biri «Mening O’zbekistonim» dostonidir. Doston bolalar adabiyotidagi tipik usullardan biri — sayohat janrida yozilgan. Dostonda mamlakatda sodir bo’layotgan voqea va hodisalar Bobo bilan Nabiraning xayolan qilgan sayohati vositasida juda qiziqarli hikoya qilinadi. Bu doston 1979-yilda alohida kitob — albom shaklida nashr etildi.
Tinimsiz izlanishlar, hayotdan va ustozlar ijodidan o’qib o’rganishlar Abdusaidga ijodda o’z ovozi, o’z yo’lini topib olishga imkon yaratdi. SHoirning uchinchi kitobi — «Toshburgut» (1981-yil) Abdusaid Ko’chimovning Ma’lum kamolotga yetganiga dalolatnoma bo’ldi, deyish mumkin.
«Toshburgut» to’plami bilan tanishar ekansiz, shoirning har doim bugungi kichik kitobxonning nafis didiga mos she’rlar yozishga intilayotganiga guvoh bo’lasiz. SHu bois uning kichkintoylar bilan muloqoti samimiy dildan kechadi.
«Maqtanchoqlar», «Mish-mishvoy», «Inoqlar», «Yolg’on-chi-sayohatchi», «Jazo», «Suflyor» she’rlarida yuksak yumor bilan birga bolalarda uchraydigan sodda mug’ambirlik, maqtanchoqlik, o’yinqaroqlik ajoyib mahorat bilan tasvirlanadi. «Suflor» asari ana shu jihatdan e’tiborli.
Ijodkorning faoliyatida bolalar uchun yozilgan qissalar va hikoyalar, ayniqsa, muhim o’rin egallaydi. Uning «Mening yulduzim», «Halqa», «Baland tog’lar» kabi kitoblaridan o’rin olgan asarlari yuksak badiiy salohiyati bilan yoshlar nasrini bezab turadi. Bu asarlarni inson xarakterini yaratishdagi betakror mahorati bilan ham o’zbek nasrining eng sara namunalari, deb bemalol aytish mumkin. SHunday xususiyatlari uchun ham adibning bir qator hikoya va qissalari, she’rlari jahondagi ko’pgina xalqlar tiliga tarjima qilindi. Xitoyda uning ikki kitobi «Halqa» (1993-yil) va «Hayot hukmi» (2000-yil) nomlari bilan nashr etildi. «Boychechak» hikoyasi, «Baland tog’lar ostida» qissasi asosida ko’p seriyali badiiy filmlar yaratildi. 1987-yilda chop etilgan «Halqa» kitobi G’afur G’ulom nomidagi mukofotga sazovor bo’ldi. Tabiat mavzusida yozgan asarlari uchun esa 1984-yil YuNESKO mukofoti bilan taqdirlandi.
Adibning «Qochoq», «Halqa», «Ishqibozlar» kabi hikoyalari ham o’zbek bolalar adabiyotida yaratilgan eng sara asarlar qatoriga kiradi.
Abdusaid Ko’chimovning qissanavislikda erishgan muvaffaqiyatlari, ayniqsa, havas qilgulikdir. Ijodi kamolot bosqichiga ko’tarilib borgan sayin, mahorati ham yarqirab borgan yozuvchi hozirga qadar «Qayta tug’ilgan bola», «Baland tog’lar ostida», «Oq kaptarlar oroli» kabi yirik asarlar yaratdi. Bu asarlar bolalarning kichkina dunyosi orqali ulkan hayotni ko’rsatishi, samimiyligi, har bir so’z, ovoz va rangga shakl va timsol bera oluvchi qudratga egaligi bilan dilni o’ziga rom etadi.
Bugungi kunga kelib yigirmadan ortiq kitob muallifi bo’lgan Abdusaid Ko’chimov nafaqat bolalar, ayni chog’da kattalar adabiyotining ham ko’zga ko’ringan ijodkorlaridan biriga aylandi. Uning «Ikki bahor», «Umid daraxtlari», «Qiyofa», «Yosuman», «Ko’zlarimning qarog’idasan», «Muhabbat bog’lari», «El suv ichgan daryolar» kabi kitoblarini barcha yoshdagi o’quvchilar sevib o’qishmoqda.
Do'stlaringiz bilan baham: |
