2 Тошкент давлат

Имомов Жамшидхон Одилович 
Тошкент давлат иқтисодиёт университети тадқиқотчиси 
 
ЎЗБЕКИСТОНДА МАҚБУЛ ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИ АМАЛИЁТИНИ 
РИВОЖЛАНТИРИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ
 
Аннотация:
Ушбу мақолада, Ўзбекистон Республикаси иқтисодиётида қишлоқ 
хўжалигини ўрни ва аҳамияти ўрганилиб, келгусидаги иқтисодий ислоҳотларни амалга 
оширишда мева-сабзавот маҳсулотлари рақобатбардошлигин ошириш йўллари ҳамда 
тармоққа менежмент тизимларини жорий қилиш зарурати кўрсатиб берилган.
Калит сўзлар:
 Менежмент тизимлари, мева-сабзавот маҳсулотлари, сифат, хавфсиз, 
рақобатбардошлик, стандартлар. 
Мустақиликнинг дастлабки йиллариданоқ иқтисодиётни барқарор ва самарали 
шакллантириш ва ривожлантириш борасидаги олиб борилган ислоҳотлар бугунги кунда 
ўзининг натижаларини намоён этмоқда. Иқтисодиёт тармоқлари ва соҳаларида тизимли 
равишди олиб борилган ислоҳотлар натижасида, ўтган 1991-2018 йиллар мобайнида ялпи 
ички маҳсулот ҳажмининг ўртача йиллик ўсиш суръати 4,5 фоизни таъминлаш орқали 2018 
йилда ялпи ички маҳсулоти 407514,5 млрд. сўмни ташкил этган. Барча тармоқлар ва соҳалар 
каби қишлоқ хўжалигида ишлаб чиқаришни модернизация қилиш, техник-технологик 
янгилашга қаратилган иқтисодий ҳамда инвестиция сиёсатини изчиллик билан амалга 
оширилганлиги, деҳқон ва фермер хўжаликларини шакллантириганлиги ва ривожлантириб 
борилаётганлиги, экспортга йўналтирилган иқтисодий ислоҳотларни тизимли равишда 
амалга ошириб борилаётганлиги муҳим аҳамият касб этади.
Мамлакатнинг аграр сектор бўйича экспорт-импорт муҳсулотларининг салмоқли 
қисмини мева-сабзавот маҳсулотлари эгаллайди. Ўзбекистон мева-сабзавотчилик 

---

210 
маҳсулотлари азалдан ўзига хос таъми, витаминларга бойлиги ва экологик тозалиги билан 
дунёда ўз ўрнини эгаллаган. Бундай маҳсулотларга бўлган талаб жаҳон бозорида кун сайин 
ортиб бормоқда. Бу эса ўз навбатида мамлакатда етиштирилаётган қишлоқ хўжалик 
маҳсулотларини айниқса, мева-сабзавот маҳсулотлари бозорини кенгайтириш бўйича чет эл 
ҳамкорлар билан алоқаларни янада мустаҳкамлаш, мева-сабзавот маҳсулотларини сақлаш ва 
уни қайта ишлаш саноатини янада ривожлантириш учун мамлакатга маҳсулотларни қайта 
ишловчи янги техника ва технологиялар олиб кириш муҳим аҳамият касб этади. 
Қишлоқ хўжалигини модернизация қилиш ва жадал ривожлантириш, жумладан, 
мамлакат озиқ-овқат хавфсизлигини янада мустаҳкамлаш, аграр секторнинг экспорт 
салоҳиятини сезиларли даражада ошириш
68
долзарб вазифалардан бири бўлиб, ушбу 
вазифани амалга оширишда қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини нафақат ички, балки жаҳон 
бозорида 
рақобатбардошлигини 
таъминлашни 
талаб 
этади. 
Маҳсулотларнинг 
рақобатбардошикни таъминлашда муҳим омиллардан бири бу сифат кўрсаткичи 
ҳисобланади
69
. Ҳозирда аксарият истеъмолчилар ва мамлакатимиздаги ёки хорижий 
ҳамкорлар учун нафақат маҳсулотларнинг сифати, балки уларни етиштиришдан тортиб то 
етказиб боргунига қадар жараёнида сифатни таъминлаш муҳим аҳамият касб этади. Ушбу 
жараёнларни кафолатланган амалга оширилиши сифат сифат менежменти тизими (СМТ) 
орқали таъминланади. 
Шунингдек, менежмент тизимларига асосланган стандартларни жорий қилиш, 
тадбиркорлик субъектларининг турли томонлари учун хам манфаатларни олиб келади: