2-Tema: Beloklardıń ximiyalıq dúzilisi, funktsiyası Aminokislotalar, olardıń fizik-ximiyalıq qásiyetleri Beloklardıń fizikximiyalıq qásiyetleri

Beloklardın` amfoterlik qa`siyetleri
. Belok molekulaları quramında erkin karboksil 
ha`m amin toparları bolg`anlıg`ı ushın amfotelik qa`siyetke iye, ha`m tiykar, ha`m kislota sıpatında 
disosatsiyalanadı. Suwlı eritpelerde belok molekulaları bipolyar ionlar tu`rinde boladı.
Ortalıq pH o`zgeriwi menen belok jmolekulasının` polyarlıg`ıda o`zgeredi. Belgili pH ta 
belok molekulası quramındag`ı on`(+) ha`m teris (-) zaryadlar sanı bir-birine ten` boladı. Usı 
ortalıq pH ı beloklardın` 
izoelektrik tochkası
dep ataladı. Na`tiyjede belok molekulasının` ulıwma 
zaryadı nol`ge ten` bolıp, onın` molekulaları elektr maydanında anodqa ha`m katodqa ha`reket 
qılmaydı.
Demek izoelektrik tochkada beloklar ju`da` o`zgeriwshen` boladı ham olar an`satlıq penen 
sho`kpege tu`sedi. 
4. 
Beloklardın` denaturatsiyası.
Beloklar tu`rli fizikalıq ha`m ximiyalıq faktorlar ta`siri 
na`tiyjesinde o`zinin` ta`biyiy qa`siyetlerin jog`altadı. Bul ha`diseni beloklardın` 
denaturatsiyası
dep ataydı. Denaturatsiya beloklardın` o`zine ta`n qa`siyetlerinin` bir.
Beloklar denaturatsiyasında – belok molekulası konformatsiyasının` o`zgeriwi menen 
onın` forması, eriwshen`ligi, salıstırmalı optik aktivligi, elektrofarezlik ha`reketshen`ligi, basqa 
fizikalıq, ximiyalıq ha`m biologiyalıq qa`siyetlerde o`zgeredi.
Denaturatsiya na`tiyjesinde belok molekulasının` fazalıq strukturasın belgileytug`ın ha`r qıylı 
baylanıslar, a`sirese vodorod disulfid baylanıslar buzıladı. 
o`zgeriwshen` boladı ham olar an`satlıq penen sho`kpege tu`sedi.

---

Denaturatsiyanı payda etetug`ın faktorlar: joqarı temperatura, awır metall duzları, 
kislotalar, siltiler, ultrafiolet ha`m ionlasqan nurlar. Bul faktorlar ta`sirinde beloklar qaytımsız 
denaturatsiyag`a ushıraydı.
Beloklardın` qaytımlı denaturatsiyası tirishilik protseslerinde ju`da` a`hmiyetli bolıp, onda 
olardın` molekulaları bir formadan ekinshi formag`a o`tip turadı. Ma`selen fermentlerdin` aktiv 
ha`m aktiv bolmag`an jag`daylarda bolıwı qaytımlı denaturatsiya ha`disesi menen baylanıslı. *