2. P. R. 01imxo‘jayeva —

25- mavzu. Antropogenez. Bosqichlari, yo'naltiruvchi kuchlari. Odam irqlari 207 tabiiy tanlashdir. Demak, u faqat biologik omillarni aniqladi va asoslab berdi. Ma’lumki, odam hayvonot olamidan farqli o‘laroq, biologik qonunlargagina bo‘ysunmasdan, ijtimoiy qonunlar ta’sirida ham bo'ladi. Chunki antropogenezda faqat biologik omilgina emas, ijtimoiy omil ham harakatlantiruvchi kuch hisoblanadi.

Paleontologik dalillarga asoslanib antropogenezning to‘rt bosqichi tafovut etiladi:

1. 
   bosqich: pregominidlar — avstralopiteklar;
   
2. 
   bosqich: eng qadimiy odamlar — arxantroplar;
   
3. 
   bosqich: qadimiy odamlar — paleoantroplar;
   
4. 
   bosqich: hozirgi zamon odamlari — neoantroplar.
   

Avstralopiteklar eng dastlabki odamlar hisoblanib, ularning topilmalari (Janubiy Afrikada) antropogenez bosqichlarini oydin- lashtiradi. Ular ochiqlikda yashashga moslashgan ikki oyoqli antropoidlar bo‘lib, tishlari tekis, zich joylashgan, oziq tishlari turtib chiqmagan. Avstralopiteklar o‘simliklar bilan bir qatorda go‘sht bilan ham oziqlanishgan.

L.Liki 1960- yilda Janubiy Afrikada avstralopiteklardan birmuncha farqlanuvchi zinjantrop va prezlrijantroplarning qoldiq- darini aniqladi. L.Liki qoldiqlar bilan birga mayda tosh qurollarni ham topgan. Demak, zinjantroplar o'zidan oldingi avstralopiteklardan farq qilib, oddiy qurollarni yasay olganlar. Lekin ular olovdan foydalana olmaganlar.

Golland vrachi E.Dubua 1891- yili Yava orolida eng qadimiy odam — pitekantrop qoldiqlarini topgan. Uning bo‘yi 170 sm, miyasining hajmi 900-1100 sm³, peshonasi tor, ko‘z kosa suyagi burtib chiqqan (53- rasm). Maymun-odamda nutq rivojlanganligini peshona va chakka suyaklari yaxshi rivojlanganligidan bilish mumkin. Pitekantrop oddiy tosh qurollar yasabgina qolmasdan, olovdan ham foydalangan, jamoa bo‘lib yashagan, 1927-1937- yillarda Pekinga