2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

 
Tashqi muhit omillariga talabi 
Issiqlikka talabi.
Zig„ir urug„i 3-5 °C unib chiqadi. Maysa harorat 3,5-4 °C 
gacha pasayishiga bardoshli. Maqbul harorat 15-18 °C bulutli havoda. Havo issiq 
bo„lganda poya o„sishi to„xtaydi. Amal davridagi harorat yig„indisi 1400-2200 °C 
bo„ladi.
Suvga talabi.
Tolali zig„ir suvga talabchan. Ekishdan boshlab erta sariq 
pishish davrigacha tuproqda suv yetarli bo„lmasligi salbiy ta‟sir ko„rsatadi. Amal 
davrida bir o„lchamda organik modda hosil qilish uchun 400-430 o„lchamda suv 
sarflaydi. Tuproqning namligi ekishdan tez o„sish davrigacha 60%, tez o„sish 
davridan gullashgacha 80%, pishish davrida 40-60% bo„lganda yuqori sifatli tola 
yetishtiriladi.

Yorug„likka talabi.
Tolali zig„ir uzun kunli o„simlik. Amal davrida iliq 
bulutli kunlarda zig„ir yaxshi rivojlanadi, fotosintez jarayoni faol o„tadi. Quyosh 
nurlari ta‟sirida kuchli shoxlanishi mumkain, bu tola sifatini va chiqishini 
pasaytiradi.
Oziqaga talabi. 
Ildiz tizimi sust rivojlanganligi tufayli tuproqda oziqa 
elementlarini engil o„zlashtiradigan shaklda bo„lgani talab qilinadi. Azot 
me‟yoridan ortiq bo„lsa poya yo„g„onlashadi, yotib qoladi, tola sifati past bo„ladi. 
Azot “archa” davridan shonalash davri gacha azotni ko„p talab qiladi.
Amal davrining boshlarida fosforga juda talabchan bo„ladi. Kaliy elementi 
yetarli miqdorda bo„lsa tola sifati yuqori bo„ladi, poyani yotib qolishdan saqlaydi. 

---

372 
Olimlarning tavsiyasi bo„yicha azot, fosfor va kaliyning nisbati quyidagicha 
bo„lishi kerak: 1:2:2, 1:3:3 va 1:3:4.
Zig„ir mikroelementlardan borga talabchan. Tavsiya qilinadigan o„g„it 
me‟yorlari: azot 90, kaliy 60, fosfor 20 kg/ga.
Tuproqqa talabi. 
Zig„ir uchun unumdor, havo tizimi maqbul donador 
tuproqlar ma‟quldir. Zig„ir ekiladigan mintaqalardagi podzol tuprog„i zig„ir uchun 
eng maqbul bo„ladi. Tuproq muhiti neytralga yaqin tuproqlar yaxshidir.
Navlar:
Hamdo„stlik Davlatlarida baland bo„yli tolali zig„irning «Krom», 
«Smolich», «Smolenskiy», «Pskovskiy-359», «Tomskiy-17», «Ormanskiy-2», 
«Torjokskiy-4» va boshqa navlari ekiladi.