2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

Kasallik va zararkunandalar
. Namlik ortiqcha bo„lgan sharoitda askoxitoz 
va fuzarioz bilan zararlanadi. Doniga donxo„r zarar keltiradi.
 
Takrorlash uchun savollar: 
1. No„xat ekinini qurg„oqchilikka va sho„rlanishga chidamliligi to„g„risida 
qanday ma‟lumotlarga egasiz? 
2. No„xatning mineral oziqaga bo„lgan talabi qanday? 
3. No„xatga talab qilinadigan foydali harorat yig„indisi qancha bo„ladi? 
4. No„xatning ekish muddatini aytib bering? 
5. No„xatning ekish me‟yori nimaga bog„liq? 
6. No„xat navlarini aytib bering? 
7. No„xat hosilini yig„ib olish texnologiyasi? 
3.3. LOVIYA 
Ahamiyati. 
Loviya to„yimli, juda lazzatli oziq-ovqat ekinidir. Uning urug„i 
va pishmagan dukkaklari pishirib yeyiladi va konserva sanoatida ishlatiladi. Urug„i 
tez pishadi, yaxshi hazm bo„ladi. To„la pishmagan dukkaklari tarkibida 18% oqsil, 
2% qand, 22 mg/100 g. da C vitamini bo„ladi. Donning tarkibida 20-31% oqsil, 
0,7-3,6% moy, 50-60% kraxmal, 2,3-37,1% to„qima, 3,1-4,8% kul moddasi 
mavjud.
Yirik donli loviyaning kelib chiqish markazi – Markaziy va Janubiy 
Amerika. XVI asrning oxirida yirik urug„li loviya Evropaga keltirilgan. Mayda 

---

201 
urug„li loviya qadimdan Janubiy Osiyo, Hindiston, Xitoy, Yaponiyada ma‟lum 
bo„lgan. Bu loviyaning dunyo bo„icha ekiladigan maydoni 27 mln., bu dukkakli-
don ekinlari orasida ikkinchi o„rinni egallaydi. O„zbekistonda loviyaning yirik va 
mayda urug„li turlari ekiladi, hosildorligi 1,5-2,0 t. ga bo„ladi
. 
Sistematikasi
 
Loviya –
Fabaceae 
oilasi,
Phaseolus L. 
turkumiga mansub, 
bo„lib o„z ichiga 150 dan ortiq turlarini qamrab olgan bir yillik o„simliklikdir. Bu 
turlar tropik va subtropik mintaqalar - AQSh, Osiyo, Afrikada tarqalgan. 
Dehqonchilikda 30 ga yaqin turlari ekilmoqda.
Amerikadan kelib chiqqan turlari: 

Oddiy loviya 

Lima loviyasi 

Uchi ingichka bargli loviya 

Ko„p gulli loviya