Таркибида юрак гликозидлари бўлган доривор ўсимликлар ва маҳсулотлар Маъруза: 2 соат

Таркибида юрак гликозидлари бўлган доривор ўсимликлар ва маҳсулотлар Маъруза: 2 соат

Маъруза режаси:

• Юрак гликозидлари хакида умумий тушунча.
• Юрак гликозидларини таснифи.
• Юрак гликозидлари сақловчи ўсимликларни табиатда тарқалиши.
• Юрак гликозидларнинг физик-кимёвий хоссалари
• Юрак гликозидлари сақловчи махсулотларни тахлили.
• Юрак гликозидларининг тиббиётда ишлатилиши.
• Юрак гликозидлари сақловчи ўсимлик ва махсулотлар.
• Таянч иборалар: гликоздлар, гликон, агликон, О-гликозидлар, гидролиз, юрак гликозидлар, буфадиенолидлар, карденолидлар, УБ-нур, стероид халқаси, тўйинмаган лактон халқаси, хроматографик тахлил, БТБ, МТБ, КТБ.

Юрак гликозидлари ҳақида умумий тушунча

• Юрак гликозидларнинг агликонлари циклопентанпергидро-фенантрен унумлари хисобланиб, 1, 2, 3, баъзан 4та қанд молекуласини бириктирган хамда 17-углерод атомида тўйинмаган беш- ёки олти- аъзоли лактон халқасини сақлаган гликозидларни ҳосил қилади. Улар тўғридан-тўғри юрак мушакларига ўзига хос (специфик) таъсир этганлиги учун юрак гликозидлари (ёки юрак захарлари) деб аталади.

Юрак гликозидларини таснифи

• Карденолид Буфадиенолид

Юрак гликозидларини таркибига кирадиган моносахаридлар

• Ҳозирги вақтда юрак гликозидлари таркибига кирувчи ўзига хос 35 та моносахаридлар маълум.

• L - рамноза D - дигитоксоза D - цимароза

Юрак гликозидлари сақловчи ўсимликларни табиатда тарқалиши

• Кендирдошлар (Apocynaceae)
• Сигирқуйруқдошлар (Scrophulariaceae)
• Пиёзгулдошлар (Liliaceae)
• Айиқтовондошлар (Ranunculaceae)
• Карамдошлар (Brassicaceae)
• Дуккакдошлар (Fabaceae) ва б.оилаларда тарқалган бўлиб, асосан ўсимлик ҳужайра ширасида эриган ҳолда бўлади.
• Ҳозир дунё миқёсида 400 га яқин юрак гликозиди ажратиб олинган. Шулардан 380 таси карденолидлар, қолганлари эса буфадиенолидлардир.
• Юрак гликозидларида 136 та ҳар хил генинлар ва 35 хил моносахаридлар иштирок этган.