2. Неологизм термини ќақида баъзи масалалар Неологизмларнинг ясалиши ва тилдаги ўрни

Калькалаш. Хусусан, калькалаш таржима қилиш усуллари ичида алоќида ўрин тутган ќолда, у тўла таржима қилинадиган ва таржима қилинмайдиган лексиклар ўртасидаги ўринни эплайди. Калькалашнинг ўзгармаслиги ички формасининг ўзгармаган ќолда сақланганлигида намоён бўлади. Калькалаш ички тил ўртасида тўђри келадиган ички томонлама ўзаро тилларда бўлган элементлар лексик бирликларга таянади.
Њша лексик бирликлар қурилиш материали сифатида ишлатилиб, ўзлаштирилган ички шаклни ёки таржима қилинаётган сўзни тиклайди. Калькалаш сўзма-сўз таржимага қариндош эквивалентни ясаш усули сифатида – эквивалент бутунлиги уни ташкил қилган қисимлардан эквивалентларнинг оддий қўшиш орқали ясалади. Шундан келиб чиқадики, калькалаш фақат қўшма неологизм сўзларда учрайди. Масалан, «Multicurrency» сўзи икки қисм – яъни «multi» ва «currency» сўзлардан ташкил топган бўлиб, «multi» яъни кўп (кўпликни англатувчи суффикс) «currency» «валюта» маъноларини беради. Бу сўзларнинг маъносини умумлаштириш орқали «кўп валюталик» масалан, кредит ёки «interbonk» (maeket)=inter (халқаро) + bank (банк) = халқаро банк (бозори) калькалаш усулининг устунлиги шундаки,бу орқали биз эквивалентнинг аниқ ва осонликча аниқланиши ва унинг бошланђич (маъноси) сўзга бир маъноли муносабатини кўрсатиб беради.
Гарчи, эквивалент – калькалаш сўзма – сўзликка учрасаларда, қисқалиликлар ва потенциал терминологик газета – публицистик ва умумий – илмий ишларда қўлланилиши учун ўта жозибадор қилиб кўрсатиб туради.
Калькалаш мисоллар ўзбек тили мазмунини воситалар орқали ва янги инглизча сўз орқали ёки сўз бирликмасининг морфологик шаклининг қайтадан тикланишидир. Масалан, «Air bridge» – Ќаво кўприги, «Nuclear umbrella» – ядровий соябон ва ќоказолар.
Таърифий таржимага мисоллар
«To lobby» – Парламент аъзоларига яъни депутатларга ва уларнинг округларига тазйиқ ўтказиш учун делегатларни жўнатиш, «Deterrent» – Безаш учун мослама1, қурол – ярођ, «Reducdancy» – Штатлар қисқармаси бўйича лавозимдан бўшатиш, «Anslide» - Сайловлардаги тўла ђалаба, «Gimmick» – Хийла, айёрлик, айёрона мослашиш ќаммани диққатини жалб қилиш учун йўналтирилган хийла, «Brain drain» – Олимлар иммиграцияси, малакали кадрлар иммиграцияси, «Think Tank» – Изланиш олиб берувчи гуруќ, «Brain – washing» - Идиологик тозалаш (онгни), «Low profile» - Камтарин, билинар – билинмас, «High profile» - Очиқ рангдаги, кўзга ташланадиган, «Runaways» – Бошқа давлат ёки территорияга кўчирилган корхоналар