2 mundarija

7-Amaliy mashg’ulot
 
(2-soat) 
 
 
Keramik quvurlar ishlab chiqarish
Kanalizatsiya quvurlari o‘lchami katta (diametri 150-600 mm, uzunligi 0,8- 
1,2 m, ba’zi hollarda 2-2,5 m gacha), sopalagi zich va obdon etilgan, ichki va 
tashqi tarafdan glazurlangan bo‘lgani tufayli agressiv suv va «adashgan» 
elektr toki ta’siriga o‘ta chidamli bo‘ladi. Tekstura nuqtai nazaridan olganda 
kanalizatsiya quvurlari qurilish keramikasining dag‘al toshsimon buyumlari 
guruhiga kiradi. Quvurlarning suv yutuvchanligi 9% dan oshmasligi va 
kislotaga turg‘unligi 92% dan kam bo‘lmasligi zarur. Ular 0,2 MPa gidravlik 
bosimga chidamli bo‘lishlari shart. Tashqi siquvchi bosim 250, 400 va 600 mm li 
quvurlarga 20, 25 va 30 kN ga to‘g‘ri keladi. Kanalizatsiya quvurlarining 
korxonalar tomonidan ko‘proq chiqariladigan turlarining o‘lchamlari va g‘irliklari: 
Ichki diametri, mm 150 200 250 300 350 400 450 500 
Og‘irlik, kg 30 45 55 65 75 100 115 140 
Drenaj quvurlarining ichki tomoni silindr shakli, silliq, glazur surtilmagan va 
rastrubsiz bo‘ladi. Ularning ichki diametri 25 (50) mm dan 250 mm gacha, 
devorining qalinligi diametriga bog‘liq holda 8-24 mm (11-25 mm), uzunligi esa 
333 va 500 mm. Quvurlarning tashqi yuzasi silindr yoki olti- va sakkiz burchak 
qirrali shaklda yasaladi. Quvur sopalagi g‘ovakli bo‘lib, suv yutuvchanligi 18%dan 
oshmaydi. Ularning siqilishga chidamliligi 35-5D MPa, egilishga chidamliligi 
17,5-25 MPa atrofida. Ba’zi adabiyotlarda oxirgi raqam 45 MPa gacha borishi 
qayd etilgan. Sovuqqa bardoshlik 15 sikldan kam bo‘lmasligi, agressiv erosti 
suvlariga chidamlilik yuqori bo‘lishi talab qilinadi. Sopalakning kislotaga 
chidamliligi 84% dan yuqori. Erosti kommunikatsiyalarining suv va boshqa 
suyuqliklarni oqizib. 

---

193 
yuborilishini ta’minlovchi asosiy elementlari qatoriga uzoq muddatga va 
korroziyaga chidamli keramik drenaj va kanalizatsiya quvurlari kiradi. 
Drenaj quvurlari qishloq xo‘jaligi, inshoatlar va yo‘llar qurilishiga 
oid meliorativ ishlarni bajarish - tuproqlar, torfli balchiqlar va joylarni 
quritish, 
erosti suvlarini yig‘ish va uzatish uchun ishlatiladi. Ular 
silindrik shaklga esa bo‘lib, rastrubsiz bir-biriga etkazilgan holda ulanadi. 
Bir so‘z bilan aytganda drenaj quvurlar meliorativ xizmat doirasida suv 
yig‘ish va tarqatish sistemalarining asosiy elementi bo‘lib, ular gruntli 
suvlar 
yig‘ilishi 
va 
oshib 
ketishining 
oldini 
oladi. 
Kanalizatsiya quvurlari xo‘jalik va sanoat kanalizatsiya tarmoqlarida suv 
va ishlab chiqarishning tarkibida ishqor, kislota va kimyoviy tuzlar bo‘lgan 
agressiv suyuq chiqindilarini oqizib yuborish uchun xizmat qiladi. Kanalizatsiya 
quvurlarining 
agressiv 
muhitga 
chidamliligi 
metall, 
asbestotsement, 
beton va temirbetondan yasalgan quvurlarga nisbatan ancha ustun