2. Modellarni amalga oshirishni ta’minlash uchun texnik, dasturiy, axborotlashtirilgan va boshqa vositalar

R-Bank tizimida to’lov hujjatlarining elektron va qog’ozdagi nusxasini 
solishtirish 
№ 
Oddiy xizmat ko’rsatish 
Masofaviy 
elektron 
xizmat
ko’rsatish 
1. 
Mijozning 
qog’oz 
to’lov 
hujjatini to’ldirish; 
Mijoznining elektron hujjatini 
tizimda tayyorlash 
2. 
To’lov 
hujjaga tashkilotning 
muhrini qo’yish 
Elektron 
hujjatga 
mijozning
elektron raqami imzosini qo’yish 
3. 
Mijozning mas’ul shaxsining 
bankka kelishi 
Foydalanuvchi mijozning bank serveri
bilan aloqa o’rnatishi 
4. 
Mijozning 
«o’z» 
mas’ul 
xodimiga murojat qilishi 
YAngi elektron hujjat haqidagi axborot
mas’ul xodimga avtomat ravishda tushishi 
5. 
Mijozning «o’z» mas’ul xodimi
bilan 
hech 
kim 
halaqit
bermaydigan holda gaplashishi 
Bank va mijozning o’rtasidagi oloqa 
kanalining va ma’lumotlarining shifrlanishi 
6. 
Mijozning mas’ul xodimga 
hujjatini berishi 
Elektron imzolangan hujjatning avtomat 
ravishda bankka uzatilishi 
7. 
To’lov hujjatidagi muhrning va 
imzo namunasi kartochkasi 
bilan solishtirish 
Mijozning elektron raqamli 
imzosini tekshirish 
8. 
To’lov 
hujjatining 
to’g’ri 
to’ldirilganligini tekshirish 
Elektron 
hujjat 
rekvizitlarining
tizim tomonidan tekshirilishi 
10. Mas’ul 
xodim 
tomonidan 
Mijozning 
kartoteka 
2 
si, 
overdraft 
blokirovka-
langanligini tekshirish 
Tizim tomonidan Mijozning karteka 2 si, 
overdraft blokirovkalanganligini tekshirish 
11. To’lov 
hujjatining 
qabul 
qilinganligi haqida yoki qabul 
qilinmaganligi haqida 
Elektron hujjatga QABUL QI- 
LINDI yoki RAD ETILDI maqo- 
mini qo’yilishi 
12. Mas’ul shaxs tomonidan huj- 
jatni ABT ga kiritish 
Qabul 
qilingan 
hujjatni 
server
tomonidan 
ABTga 
(qayta 
ishlovga)
yuborishi 
13. Tiket / kvitantsiyaning olinishi 
To’lovning ABT balansiga o’tkazilganidan
sыng avtomat ravishda elektron hujjatga
O’TKAZILDI 
maqomining berilishi 
14. Qog’oz hujjatning bank arxiviga 
yuborilishi 
Elektron raqamli imzosi bor elektron
hujjatni bankning ma’lumotlar bazasi 
arxivida saqlab qo’yish 

---

199 
Biz axborot texnologiyalarining bank tizimida mijozlarga xizmat ko’rsatish 
jarayonida qo’llanilishini qo’rib chiqdi. Ularning ishlashi, tuzilishi axborotlar 
uzatilishi va axborotlarning qayta ishlanishi jarayonlari bilan tanishib chiqdik. AT 
larini bank sohasida qo’llash: bank xizmatlari sifatining oshishiga, bank 
operatsiyalarining tez va bexato bajarilishiga, hujjatlarni qayta ishlashga ketadigan 
harakatlarning qisqarishiga va vaqtning tejalishiga, ish samaradorligining oshishiga 
olib keladi. 
SHunday qilib, bank mijozlarga elektron tizimlar orqali ko’rsatadigan xizmat 
turlariga: 

«Bank-Mijoz» - mijozlarga masofaviy elektron xizmat ko’rsatish dasturi; 

«Zamonaviy mulkdor»-qimmatli qog’ozlarning elektron savdosi tizimi; 

plastik kartalar bilan naqd pulsiz hisob kitoblar tizimi kiradi. 
«Bank-Mijoz» (R-Bank) tizimi mijoz va bank ishini engillashtirib, vaqtni 
va qator harajatlarni tejaydi. Bu tizim mijoz uchun hisob raqamini o’zi nazorat qilib 
turishga, bank bilan aloqada bo’lish, xabarlar olish, elektron hujjatlarni yuborish 
imkoniyatini beradi. Respublikamizda elektron to’lovlar hisobiga pul aylanishi 
tezlashadi va iqtisodiyotni barqaror rivojlanishi yuzaga keladi. Bu esa, halq turmush 
farovonligini oshiradi, kelajakda mamlakatimiz iqtisodiyoti rivojlangan davlatlar 
qatoriga kirib borishini ta’minlaydi.