2-mavzu. Xalqaro baholash tadqiqotlar tahlili

...shaxs oʻzining bilim va salohiyatini rivojlantirish, jamiyatda oʻz oʻrnini topish maqsadiga erishish yoʻlida...
Ushbu jumla oʻqish savodxonligi muhim oʻrin tutadigan, xususiydan jamoatchilikka, maktabdan to ishga, rasmiy taʻlimdan toki butun hayot davomida oʻrganishga, faol fuqarolik holatlarining toʻliq gʻoyasini qamrab olish uchun tanlangan.
Misol uchun, savodli kishilarda ishga joylashishga imkoniyatlari yuqori boʻladi va bunday shaxslar jamiyat institutlari haqida ijobiy fikrda boʻladilar. Oʻqish savodxonligining yuqoriroq darajada rivojlanishi, jamiyatda jinoyatchilikning kamayishi va sogʻliqqa koʻproq eʻtibor berishga olib kelishi bilan aloqador deb topilgan.
DOMENNING TUZILISHI

Oʻqish kundalik hayotda sodir boʻlgani sababli keng tarqalgan va keng qamrovli jarayondir. Baholash oʻqish savodxonligining koʻplab jihatlarini aniq koʻrsatuvchi yoʻnalishlar asosida yaratiladi. Mezonlar, oʻz navbatida, test yaratilishiga va oʻquvchining bilim olishiga va taqdim etilishi mumkin boʻlgan dalillarga qaratilgan boʻladi.

Oʻquvchi oʻqish jarayonida oʻquvchi bilan bogʻliq bir qator omillarni, jumladan, hayotiy tajriba, motivatsiya va kognitiv koʻnikmalarni tatbiq qiladi. Shuningdek, oʻquvchining matnni tushunishiga matn bilan bogʻliq omillar (masalan, matn tilining tushunarliligi, matn turi va hokazo) hamda topshiriq bilan bogʻliq omillar (matn bilan ishlashdan maqsad) ham taʻsir qiladi.
Oʻqish savodxonligiga taʻsir etuvchi omillar

PISA oʻqish savodxonligini mashqlardan va matn omillaridan foydalanish orqali baholaydi. Qoʻshimcha soʻrovnomada esa qiziqish, tartib va tajriba kabi oʻquvchilarning ayrim xususiyatlari tahlil qilinadi.

PISAda topshiriqning murakkabligi matn xususiyatlari va topshiriq maqsadlarini boshqarishiga asosan farq qilishi mumkin, bu esa turli xil aqliy jarayonlarni talab qiladi. Shunday qilib, PISA oʻqish savodxonligini baholash, oʻquvchilarning oʻqish jarayonlarini (oʻquvchilarning matnga boʻlgan aqliy yondashuvlarini), turli matnlar vositasida baholashga qaratilgan. Ushbu xususiyatlar baholashda foydalanish uchun yoʻlga qoʻyilishi lozim, yaʻni bu xususiyatlarning har biri qabul qilishi mumkin boʻlgan turli qiymatlarni koʻrsatishi kerak. Bu esa test ishlab chiquvchilarga oʻzlari foydalanadigan materiallar va ular yaratgan topshiriqlarni tasniflash va ushbu maʻlumotlar hisobotidan va olingan natijalaridan foydalanish imkonini beradi.