2-мавзу: Операцион тизим тарихи ва унинг функциялари. Компьютер конфигурацияси

Маълумот ойнаси - ўз ичида операцион тизим ва унинг иловалар билан ишлашда қўлланиладиган ёрдамчи маълумотларни ва маълумот системанинг бошқариш элементларини сақлайди. Маълумот ойналар ишлатилаётган дастурдан фойдаланиш ва компьютерда ишлаш усуллари ҳақида ахборот олиш учун ишлатилади (2.4-расм маълумот ойнасига мисол).
Эслатиб ўтиш жоиз, Windows ОТ нинг янги версияларида ойналар кўриниши тубдан ўзгарган. Аммо вазифалар жиҳатидан бир хил.

2.4-расм. Маълумот ойнасининг кўриниши.
Windowsда ҳар бир дастур ёки ҳужжат ўз ойнасига эга.Ойна – бу фойдаланувчи ишлаётган бирор дастурга тегишли бўлган экраннинг тасвирий ажратилган бир қисмидир.
Ойнанинг катталиги ҳам ихтиёрий, ҳам белгиланган (мулоқат ойнаси учун) ўлчамларда бўлиши мумкин. Ойна бутун экранни ёки унинг бир қисмини эгаллайди. Баъзан бир экранда бир неча дастурлар ойнаси очилганлигини кўрамиз. Ойналар бир-бирини беркитиб туриши мумкин, аммо қайси бир ойнага мурожаат қилинса, ўша олдинги планга силжиб олади. Бир ойнадан иккинчи ойнага ўтиш учун сичқончани масалар панелидаги ойна номи устида босиш керак ёки клавиатурадан ALT+TAB тугмаларини босган ҳолда ҳам ўтиш мумкин.
Ойнанинг юқори қисми сарлавҳа қисмидейилади. Сарлавҳа қисмининг чап бурчагида ойна менюсининг белгиси жойлашган. Ҳар бир дастур ўзининг махсус белгисига эга. Бу белгида «сичқонча» чап тугмаси бир марта босилса, ойна менюси очилади.
Ойна менюси ойна кўринишини ўзгартирувчи буйруқларни ўз ичига олади. Ойна менюсини, шунингдек, ойнанинг сарлавҳа қисмида «сичқонча» нинг чап тугмасини бир марта босиш билан ҳам очиш мумкин. Сарлавҳа сатри устида «сичқонча» икки марта босилса, дастур ойнаси бутун экранга ёйилади. Кейинги икки марта босиш эса ойнанинг аввалги ўлчамини тиклайди. Ойнани сарлавҳасидан «ушлаб» экран бўйлаб силжитиш мумкин (бунинг учун ойнанинг ўлчами бутун экранни қопламаган бўлиши керак).
Ойнанинг сарлавҳа қисмида дастур ёки ҳужжатнинг номи ёзилади. Сарлавҳа қисмининг ўнг томонида учта тугма мавжуд.
- «свернуть» (йиғиб олиш) – ойнани пиктограмма кўринишида йиғиш ва масалалар панелига жойлаштириш.
- «развернуть» (ёйиш) – ойнани бутун экранга ёйиш.
- «восстановить» (қайта тиклаш) – ойнани яна ўз ҳолатига қайтариш.
- «закрыть» (ёпиш) – ойнани ёпиш.