2-mavzu: Menejment nazariyasining shakllanishi va rivojlanishi Reja Menejment nazariyasining paydo bo‘lishi va taraqqiyoti

Менежмент назарияларининг эволюцион ривожланиши

2. Ilmiy menejment” ta’limi

2. Ilmiy menejment” ta’limi

 

• “Ilmiy menejment”maktabi XIX asrning oxiri XX asrning boshlarida Amerikada shakllana boshlagan. Bu maktab boshqacha nom bilan, ya’ni “boshqaruvning mumtoz maktabi” deb ham yuritilgan. Bu maktab ibtidosida amerikalik muhandis va ixtirochi F. Teylor (1856-1915) turgan edi. Uning nazariyasi keyinchalik “Teylorizm” degan nom olgan. U yaratgan tizim esa ishchilarning “siqib suvini olish”ning ilmiy tizimi deb atalgan.

 

Advokatlar oilasida tug‘ilgan.
Fransiya, Germaniya kabi davlatlarda ta’lim oldi.
Nyu-Xempshirdagi F. Ekster nomidagi akademiyada o‘qishni davom ettirgan.
1874 yili Garvard yuridik kolledjida o‘qidi
1878 yili yani iqtisodiy tanglikning eng yuqori paytida Midveldagi metall zavodida xar xil ishlarni bajaruvchi xodim lavozimini egalladi.
1882 yildan 1883 yilgacha ustaxonada mexanik lavozimlvarida o’z ish faoliyatini olib bordi. Shu bilan birgalikda texnik yunalishdagi (injener-mexanik) ma’lumotiga (1883 yili Stivens nomidagi texnologik institutda) ega bo’ldi.
Federik Teylor

• Teylor ishlab chiqqan tizimning mohiyati quyidagi uchta qismga kiritilgan va ular boshqaruvning umumiy prinsiplari va taraqqiyot nazariyasi hisoblangan:
• Mehnatni to‘g‘ri tashkil qilish:
• Boshqaruvning rasmiy tarkibini yaratish:
• Boshqaruvchi va ishchilarning birga mehnat qilish tartiblarini belgilash.

вазифаларини тўғри тақсимлаш шарт

Ф. Тейлор таълимотининг асосий мазмуни-ёлланма ишчилар унумдорлигини оширишда ғоятда ва мақбул усулларни излашдир. Унинг принципларига биноан:
меҳнатнинг ҳар бир жараёни, унинг кўлами ва кетма-кетлиги аниқ пухта ихтисослаштирилиши шарт;
ҳар бир меҳнат тури қатъий вақт оралиғида тақсимланиши лозим;
ҳар бир меҳнат жараёни ва ҳатто ҳар бир ҳаракат пухта ишлаб чиқилган қоидаларга бўйсундирилган бўлиши керак