2-mavzu: Menejment nazariyasining shakllanishi va rivojlanishi Reja Menejment nazariyasining paydo bo‘lishi va taraqqiyoti

юқоридан белгилаб берилган иш усуллари ва қоидаларни бажариш учун доимий талабчан назорат амалга оширилиши лозим
ишчилар малакаси ва савиясига қараб жой-жойига қўйилиши шарт
бошқарувчи билан бошқарилувчи масъулиятини аниқ белгилаш

вазифаларини тўғри тақсимлаш шарт

Teylor 1884 yili bosh muxandis bo‘ldi, shu yilning o‘zida u birinchi bor ishlab chiqarish uchun differensial xaq to‘lash tizimini yaratdi.
1890-1893 yillarda Teylor Filadelfiyadagi Manufaktura investitsion kompaniyasida bosh boshkaruvchi, shuning bilan Mene va Viskonsindagi kog‘oz operatsiyalari egasi buldi.
1906 yili Teylor Amerika injener-mexaniklar jamiyati prezidenti bo‘ldi, 1911 yilda esa ilmiy menejment maktabiga asos soldi.
U 1915-yilning 21-martida Filadelfiyada xastalik tufayli vafot etdi.
U birinchilar qarorida ishlab chiqarishning ayrim jarayonlarini tashkil etish hamda butun korxonani boshqarishga ilmiy yondoshishni qo‘lladi.

Emerson boshqaruvni tashkil qilishga majmuali, tizimli yondashuvni ishlab chiqdi. Uning asosiy qoidalari “Ishlab chiqarish unumdorligining 12 prinsipi” nomli kitobda berilgan.

• Aniq qo‘yilgan orzu va maqsad.
• Aqilli ma’no.
• Omilkor maslahat.
• Intizom.
• Insonlarga adolatli munosabat.
• Tezkor, ishonchli, to‘la, aniq va doimiy hisob-kitob.
• Dispecherlik faoliyat olib borilishi.
• Me’yorlar va jadval mavjudligi.
• Sharoitlarni normallashtirish
• Operatsiyalarni me’yorlashtirish (ularga aniq bajarish uchun vaqt belgilash).
• Youqori unumdorlik uchun rag‘batlantirish.

Teylor mehnat jarayonlarini maxsus funksional boshqarish zarurligini asoslab berdi.

• Jismoniy mehnat bilan bir qatorda ishlab chikarishni tashkil etishni;
• tarkibiy unsurlarga ajratib ko‘rsatishga harakat qilgan tomonidan ishlangan sxemada o‘lda-jo‘lda, pala-partish ishlash mumkin emasligi;
• xar bir narsa oldindan o‘ylangan, ishning barcha shartlari va usullari oldida aniq, belgilangan bo‘lishi aks ettirilgan.