2-mavzu. Mahsulot sifatini nazorati qilish tizimi

O’lchashlarni nazorat qiluvchi qurilmalar.

Proektorlar 3 ta asosiy proektlardan iborat:

1. 
   Qaytgan nurga asoslangan epiproektor.
   

2. 
   O’tgan nurga asoslangan diaproektor.
   
3. 
   Lazerli o’lchagichlar.
   

Proektorlarning asosiy vazifasi optik nur orqali mahsulotni tekshirish va olingan natijani etalon natija bilan solishtirish. Proektorlarda asosan galagen lampalar ishlatilinadi. Ularni quvvati 100ch500 Vt gacha , temperaturasi 573 K, uzoq muddatgacha ishlaydi. Haroratni 3400 K gacha ko’tarish mumkin, spirali volframdan tayyorlangan.Tekshiriluvchi ob’ekt sifatida instrumentlar, rezbasi bor detallar, tishli g’ildiraklar, yengil deformatsiyaga ega bo’lgan mahsulotlar.
Proektorlarning yana bir turi optik komparatorlar.Ularning ishlash printsipi nurlarni solishtirish hisobiga ishlaydi. Proektorlarni optik sxemasiga asoson bir qancha turlari bor. Linza bu yerda kondensator vazifasida ishlatiladi. Proektorlar o’rta asosli o’lchamlarni tekshiradi.
Optik avtomatik nazoratdagi qurilmalar 3 ga bo’linadi.

1. 
   Fotokompesatsion
   

2. 
   Fotoizlovchi
   
3. 
   Fotoimpulsli.
   

Fotokompesatsion – ikkita nur oqimini solishtirishga asoslangan.
Fotoizlovchi – kontaktsiz izlovchi tizim orqali mahsulotni o’lchamlari aniqlanadi.
Fotoimpulsli – yorug’lik impulsini yaratish uchun tasvir yoyilishiga asoslangan, asosan trubalar diametrini tekshiradi.
Tashqi muhit nazorat jarayoniga ta’sir qilmaydi.
Optik avtomatik qurilmalarni xususiyatlari.

1. 
   O’lchov natijalari nazorat ob’ekti materialiga bog’liq bo’lmaganligi;
   

2. 
   Yuqori aniqligi;
   
3. 
   Tez ishlashi;
   
4. 
   Avtomatlashtirish imkoni borligi;
   

Lazerli o’lchagichlar. Turli o’lchagich vositalari bo’lib, ularda tez ishlash bilan yuqori sifatli fazoviy tarqalish qobiliyati mavjud. O’lchov axborotni qayta ishlash turlari bo’yicha qurilmalar quyidagi guruxlarga bo’linadi:

1. 
   tez nur lazer tizimlari bo’yicha eng oddiy;
   

2. 
   lazer difraktometr;
   
3. 
   lazer interferametr;
   
4. 
   lazer triangulatsion o’lchagichlar;
   
5. 
   lazer ellipsometrlar.