2-Mavzu. Kompyuterlarni tashkil qilishning raqamli mantiqiy asoslari

20-21-Mavzu. Kompyuterga ma’lumotlarni kiritish-chiqarish tizimlari.

Reja
Kiritish-chiqarish tizimlarini tashkil etish tamoillari
Tashqi qurilmalar interfeysi
Simsiz aloqa interfeyslari

Kompyuterda kiritish-chiqarish va interfeyslarni o’rni va roli

Periferik
qurilmalar
Kiritish-chiqarish
tizimi
Markaziy protsessor
Tashqi manbalar va ma’lumot iste’molchilari
1-rasm. Kompyuter va tashqi muhit o’rtasidagi ma’lumotlarning o’zaro ta’siri

Kiritish-chiqarish tizimlari, periferik va interfeyslar nima?

Kiritish-chiqarish tizimi (KChT) – kompyuterning asosiy qurilmalarni birlashtirgan o’zaro bog’lash va ma’lumotlarni uzatish vositalardir:

- Markaziy protsessor (MP),

- Tezkor Saqlash qurilmasi (TSQ),

- Perifirik (Tashqi) Qurilma (PQ).

MP
TSQ
PQ
PQ
KChQ

Periferik qurilmalar (tashqi qurilmalar)

PQ larni ikkita kategoriyaga ajratish mumkin:

- Tashqi saqlash qurilmalari (TashSQ);

- kiritish-chiqarish qurilmalari (KChQ), kompyuterni foydalanuvchi (tashqi muhit) bilan aloqa qilishi uchun vosita.

KChQ sining umumiy tuzilishi

Boshq. bloki
Buferli SQ
Konverter (O’zgartirgich)
Ma’lumotlar
Holati
Boshqarish
Tashqi muhit

Kompyuterning funksional-modulli tuzilishi

Kompyuterni o’zaro bog’liq funksional to’liq tugallangan va tarkibiy tuzilgan modullardan iborat tizim sifatida ifodalanish mumkin: mikroprotsessor, TSQ, kontrollerlar (KIS, kengaytirish platasi), TashSQ, monitor, chop qilish va boshqa PQ lar.

Ular o’rtasidagi aloqa KChQ tomonidan standart texnik vositalar va o’zaro ta’sir qoidalari, ya’ni standart interfeyslar yordamida amalga oshirilishi kerak.

2-rasm. Shaxsiy kompyuterning asosiy platasi.
Hisoblash tizimlarida ma’lumotlarni uzatishni boshqarishning asosiy prinsiplari
Faol qurilma
Passiv qurilma
Ma’lumotlar
Yetakchi beruvchi
(Master)
Tobe ijrochi
(Target)
Protsessor (Pr.)
Tezkor xotira (TSQ)
Periferik qurilma
Periferik qurilma (PQ)
a)
Protsessor
Tezkor saqlash qurilmasi