2-Мавзу: Жисмоний фазилатларни ривожлантириш

Травмы и первая помощь

Мураббий самарали ўқув дастурларини тайёрлаш учун худди шу маълумотдан, шунингдек, спортчи ҳақидаги маълумотдан фойдаланади. Бироқ, ўқув дастурларини ёзишни бошлашдан олдин, "спорт таёарлик" нима эканлигини ва уни қандай такомиллаштириш кераклигини тушуниш муҳимдир.

"Спорт таёарлик" нима?
Спорт тайёргарлик инсоннинг маълум бир турмуш тарзига қанчалик мослашганлигини ва унга мувофиқ яшашга қодирлигини кўрсатади. Умуман олганда спортчининг тайёргарлиги оддий одамникига қараганда анча жиддийроқ. Спортчи оддий ҳаёт кечириш учун соғлом бўлиши кераклиги билан бир қаторда танлаган енгил атлетика талабларига жавоб бериши керак. Аммо спорт машғулотлари нималардан иборат? Махсуслик принтсипи шуни айтадики, ўқув юкламасининг ўзига хос хусусиятига аниқ жавоб берилади. Ушбу ўзига хос жавоб, эҳтимол, спорт кўрсаткичларининг бир ёки бир нечта таркибий қисмларига таъсир қилиши мумкин. Ушбу асосийлари ҳисобланади ва маўғулотларга ижобий жавоб беради.
Жисмоний тайёоргарликнинг таркибий қисмлари
Жисмоний таййоргарликнинг бесҳта асосий таркибий қисми мавжуд, улар cҳидамлилик, тезлик, куcҳ, мосласҳувcҳанлик ва мувофиқласҳтирисҳдир.



Ҳар бир ўқув машқлари спорт формасининг ўзига хос таркибий қисмини ишлаб чиқиши керак. Масалан, машқнинг масофаси ёки давомийлиги ошса ёки максимал даражага этган бўлса, машқлар чидамлиликни ривожлантиради. Ҳаракатнинг тезлиги ва частотаси тезликни ривожлантиради. Жисмоний машқлар пайтида юк катта ёки максимал бўлса, бу кучли машқдир. Бир қатор қўшма ҳаракатларни бажариш қобилияти бу эгилувчанлик машқидир ва у эрда ҳаракатлар нисбатан мураккаб бўлган машқлар мавжуд ва улар мувофиқлаштириш машқлари деб аталади. Бу соддалаштирилган қараш ва амалда жисмоний машқлар одатда спорт формасининг икки ёки ундан ортиқ моторли блокларини ишлаб чиқади.
Енгил атлетиканинг ҳар хил турлари жисмоний тайёргарликнинг ҳар хил талабларига эга. Марафон иштирокчисининг жисмоний тайёргарлиги, шубҳасиз, отишма ташлагичининг жисмоний тайёргарлигидан фарқ қилади. Қуйидаги жадвал ушбу турдаги куч, чидамлилик, тезлик, мослашувчанлик ва мувофиқлаштиришга нисбатан талабларни акс эттиради.




Марафон югурувчиси ва ўқ отиш учун жисмоний формасинис компонентларини таққослаш
Барcҳа спортcҳилар жисмоний таййоргарликнинг пойдеворига ега бўлисҳлари уcҳун, бунинг асосида кейинcҳалик маълум бир спорт тури уcҳун зарур бўлган махсус жисмоний таййоргарликни ривожлантирисҳ мумкин бўлади, мураббий бесҳта таркибий елементларнинг хусусийатларини ва уларнинг ривожланисҳ йўлларини тусҳунисҳи керак.
Cҳидамлиликни ривожлантирисҳ