2 мавзу. Жамият яхлит тизим сифатида режа

3. Постиндустриал жамиятда интеллектуал мулк, инсоннинг ақл-заковати, билими асосий ўринга чиқиб қолди. ХХ аср ўрталаридан қатор Ғарб давлатлари жамиятнинг учинчи босқичи – постиндустриал жамиятга ўта бошлади. Социологияда бу жамият номи ҳар хил, жумладан, «информасион» жамият бўлиб, у инсон билими ва информасия заҳираларига кўра жамиятнинг асосий манбаи бўлиб қолади. Замонавий микроелктроника ва компютер техникасига асосланмоқда. Булар оммавий ахборотларни вужудга келтиради ва қайта ишлаб чиқаради. Коммуникасия тизимида хўжалик тизими тубдан ўзгаради. Табиат манбаларидан, ишлаб чиқариш, металлургия, қишлоқ хўжалиги қисқаради, машина кўлами кенгаяди, аҳолининг деярли 50 фоизи шу соҳани банд этади. Постиндустриал жамият - маиший хизмат қилиш жамияти, деб ҳам юритилади. Ишлаб чиқариш (молиявий, банк, суғурта, савдо, илмий маслаҳат, дастур) ва ноишлаб чиқариш соҳаларида хизматлар (фан, таьлим ва бошқа) ўсиб боради. Бунда урбанизасия жараёни индустириал жамиятга нисбатан тескари равишда юз беради. Қишлоққа саноат кириб боради.
Тейлор фикрига кўра, интеллектуал омил биринчи ўринга чиқади. Инсон юксак капитал эмас, балки ўз моҳиятини, билим ва иқтидорини, қадриятларини намоён қилувчи ижтимоий кучга айланади.
Хулоса қилиб шуни айтиш мумкинки, аньанавий жамиятда иқтисодий масалалар инсоннинг табиатга бевосита муносабати орқали ҳал қилиган бўлса, индустриал жамиятда инсон томонидан яратилган суньий ишлаб чиқариш воситалари иқтисоднинг асосини ташкил этади. Шу боисдан ҳам бу жамият иқтисодий жамиятдир. У иқтисодий муносабатларни белгилайди.ҳозирги иқтисодиёт ижтимоийлашиб бормоқда. Интеллектуал салоҳият асосий ўринга чиқа боради.
Ижтимоий ( Социал) ҳаракатлар:
Фалсафада: ижтимоий фаолият маьносини билдиради.
Социологияда: - ижтимоий фаолиятнинг энг оддий бирлиги, (онгли ҳаракат) мазмунига эга.
Умуман, ижтимоий ҳаракатнинг 4 хили, типи мавжуд:
1. Мақсадли-оқилона ҳаракат (оқилон восита).
2.Қадриятли оқилона ҳаракат (етик, эстетик, диний).
3. Аффектив ҳаракат типи (емосионал ҳолатлари).
4. Аньанавий ҳаракат (маданий, тақлид билан)
Шахснинг хуқуқлари ва бурчлари:
1) Масьулият.
2) Статуслар.
3) Бош статус.
4) Шахсий статус.
5) Ижтимоий статус.
6) Қайд қилинган статус.
7) Аралаш статус
8) эришилган статус.
Статуснинг элементлари: (Статус: - лат. фуқаро ёки юридик шахснинг ҳуқуқий ҳолати – ҳуқуқ ва мажбуриятлари мажмуи) – Статусни идентификасия қилиш биров билан ёки бир нарса билан солиштириш
- статус роли
- статус ҳуқуқлари
- сгатус диапазони
- статус рамзлари
- статус бурчлари
- статус образи