2-mavzu. Intellektual boshqaruv tizimlari. Reja: Sun’iy intellect

1.4. Ekspert tizimini yaratish moduli va ekspert tizimi qobig‘i 
 
Tizimni yaratish moduli.
U qoidalar to‘plamini yaratish uchun xizmat qiladi. 

---

Tizimni yaratish modulining asosi bo‘lgan ikkita yondoshuv mavjud: dasturlashtirishning 
algoritmik tilidan foydalanish va ekspert tizimi qobig‘idan foydalanish. 
Bilimlar bazasini tasavvur etish uchun maxsus LISP va PROLOG tillari ishlab chiqilgan, 
garchi bundan boshqa har qanday ma’lum algoritmik tildan foydalanish mumkin bo‘lsa ham. 
Ekspert tizimi qobig‘i.
Tegishli bilimlar bazasini yaratish orqali ma’lum bir muammoni 
hal etishga moslashgan tayyor dasturiy muhitni ifodalaydi. Ko‘pgina hollarda qobiqdan 
foydalanish dasturlashdan ko‘ra tezkor va osonroq tarzda ekspert tizimini yaratish imkonini 
beradi.
Ekspert tizimining afzalliklarini 
tajribali mutaxassislarga qiyoslab shunday bayon etish 
mumkin:
1.
erishilgan puxta bilim, asos yo‘qolmaydi, u hujjatlashtirishi, uzatilishi, ijro etilishi 
va ko‘payishi mumkin; 
2.
nisbatan mustahkam natijalarga erishiladi, insondagi hissiy va shu kabi boshqa 
ishonchsiz omillar bo‘lmaydi; 
3.
tizimning ishlab chiqish qiymati yuqori, lekin ekspluatatsiya qiymati past. Umuman 
qiyoslaganda esa u yuqori malakali mutaxassislardan ko‘ra arzonroq tushadi. 
YAngi qoida va konsepsiyalarga, ijodkorlik va ixtirochilikka unchalik moslashmaganligi 
hozirgi ekspert tizimining kamchiligidir. Ko‘p hollarda bu tizim yuqori malakali mutaxassislar 
o‘rnini bosa oladi, ammo ba’zan past malakali ekspertga muhtojli joylar ham bo‘lib turadi. 
Ekspert tizimi eng oxiridagi foydalanuvchining kasb imkoniyatlarini kengaytirish va ko‘paytirish 
vositasi bo‘lib xizmat qiladi.
Ochig‘i, bu tizim muayyan bir predmet sohasida mutaxassis-ekspertlar darajasidagi bilimni 
namoyish etmog‘i kerak. Tizim yaxshi echimlarni kerakli darajada topa olmaydi, lekin predmetni 
keng anglaydi.