2-mavzu: Fransiya XVII asrning ikkinchi yarmi–xx asr boshida–2 soat Reja

XIXasr so‘nggi choragida Fransiya taraqqiyotining o‘ziga xos xususiyatlari.
XIX asr so‘nggi choragida Fransiyaning og‘ir sanoati tez rivojlandi. Sanoatning ko‘mir qazib chiqarish, cho‘yan, temir, po‘lat ishlab chiqarish sohalari ayniqsa, Mashinasozlik, metalga ishlov berish, temir yo‘llarni qurilishi jadal taraqqiy etdi. Ishlab chiqarish konsentratsiyasi sodir bo‘lishi va yangi industrial markazlar vujudga kelishi kuzatildi. Bular Ardenn, Myort, Mozel, Nor departamentlari bo‘lib, asosan Fransiyaning shimoli va shimoliy-sharqiy qismida sanoat konsentratsiyasi shakllandi. Fransiyada engil sanoat katta mavqega ega bo‘lib, ishlab chiqarish sanoatining barcha sohalarida mayda va o‘rta ishlab chiqarish korxonalarining ulushi katta edi. mayda ishlab chiqaruvchi korxonalarga 10 tagacha ishchisi mavjud bo‘lgan korxonalar kirib, 70 yillarda ular sanoatning 58,1% ni ishlab chiqarardi. o‘rtacha korxonalarga 11-50 ishchisi bor korxonalar kirib, ular sanoatning 11,85 mahsulotini berar edi. ishchilar soni 50 tadan ko‘p bo‘lgan korxonalar yirik korxonalar bo‘lib, ular sanoat mahsulotlarining 30,1% mahsulotini berardi. Sanoatda faqatgina 90 yillariga kelibgina yirik korxonalarning ulushi oshganligini ko‘rish mumkin.
XIX asrning 80-90 yillaridan boshlab Fransiya sanoat ishlab chiqarishida Angliya, Germaniya va AQSHdan ortda qola boshladi. XIX asrning so‘nggi o‘n yilligida Fransiyadan Angliya sanoati 3,5 barobar, Germaniya sanoati 4,5 barobar ko‘proq cho‘yan eritar edi. agar, 60 yillarda Fransiya sanoat ishlab chiqarishida Angliyadan so‘ng ikkinchi o‘rinda turadigan bo‘lsa, 80-90 yillarda to‘rtinchi va sanoatning ayrim tarmoqlari bo‘yicha yanada pastroq ko‘rsatgichlarga tushib ketadi.
Fransiyada qishloq xo‘jaligi muhim ahamiyatga ega bo‘lib, XIX asrning so‘nggida erlarning ham konsentratlashuvini ko‘rish mumkin. 80 yillarda 42% Fransiya aholisi mayda er egasi bo‘lib, ular 1 ga va undan ham kam erga egalik qilar edi. Ushbu 42% aholi Fransiyada ekiladigan erlarning 5% ga egalik qilardi xolos. SHuningdek, 50 ga va undan ortiq er maydoni bor aholi mamlakat aholisining 1 % ni tashkil qilib, ekiladigan erlarning 33% ga egalik qilardi.
YUqorida keltirilgan sabablarga ko‘ra Fransiya XIX arning oxiri –XX asrning boshida ham agrar industrial mamlakatligicha qolaverdi. Fransiyaning Evropadagi boshqa imperialistik mamlakatlardan ortda qolishining asosiy sababi sifatida Fransiyaning ichki bozori torligi, mayda er egalarining tobora sinib borishi, Fransiya burjuaziyasining sudxo‘r kapitalistik taraqqiyot yo‘lidan borishi, Prusiya bilan urushda sanoat bir qadar taraqqiy etgan va ko‘mir, metal rudalarga boy Elzas va Lotaringiyaning boy berilishini ko‘rsatib o‘tish mumkin.