2-mavzu. Fotosintez va pigmentlar. Fotosintezning yorug‘lik va qorong‘ulik reaksiyalari

 
E = Nch
 
Bu yerda N doimiy Planka (6,626 x 10-34 J s).
 
Quyosh nuri fotonlar yig‘indisidan iborat va turli chastotalarga ega. Bizning kо‘zlarimiz faqatgina 
ma’lum chastotalardagi qisminigina kо‘ra oladi.
 
Quyoshdan chiqadigan energiyaning ham ma’lum bir qismi о‘simliklar tomonidan о‘zlashtiriladi.
 
Yutilish spektri (kо‘p sonli spektrlarda) nur energiyasining ajralgan va yutilgan molekulasi yoki 
nur tо‘lqinlarining uzunligiga bog‘liq bо‘lgan moddasi miqdorini о‘z ichiga oladi. Spektrofotometriya 
namunalarda nur yutilishini aniqlash usuli bо‘lib 7.1 bо‘limda tо‘liqroq tafsilotini kо‘rib chiqamiz.
 
Molekulalar nurni yutganda va о‘tkazganda ularning elektron holati о‘zgaradi. Xlorofill 
kо‘zimizga yashil rangda kо‘rinadi chunki xlorofill nurning qizil va kо‘k spektrlari orasidagi 550 nm
uzunlikdagi va kо‘zimizga yashil bо‘lib kо‘rinuvchi nur spektrini yutadi. Xlorofillning yoki yerning eng 
kam energiyasi holatida fotonning yutilishi (Nch holatida) va yanada yuqori va qо‘zg‘algan energiya 
holatiga (Xl *) о‘tkazilishi
 
Xl + Nch ^ Xl *
 
Qо‘zg‘algan molekulalarda elektronlarning taqsimlanishi molekulaning asosiy holatildagiga 
nisbatan farq qiladi. Kо‘k nurning yutilishi xlorofillni qizil nur yutilishiga nisbatan birmuncha yuqori 
energntik holatgacha qо‘zg‘atadi chunki tо‘lqin uzunligi qisqa bо‘lsa foton energiyasi katta bо‘ladi. 
Yuqori qо‘zg‘algan energiya holatida xlorofill birmuncha beqaror bо‘ladi. Shu bois u о‘zidagi energiyani 
atrofida joylashgan bо‘shliqlarga issiqlik energiyasi kо‘rinishida uzatib yuboradi va maksimum bir 
necha nanosekundlarda (10-9 s) barqaror past qо‘zg‘algan energiya holatiga о‘tadi. Qо‘zg‘algan 
energiya holatining Bu tabiiy beqarorlik xususiyati sababli energiyani ushlab turuvchi har qanday jarayon 
judayam katta tezlikda amalga oshishi kerak.