2-мавзу. Эҳтиёж фаолликни юзага келтирувчи туртки сифатида ва эҳтиёжни ўрганиш методлари. Режа

2.4.Эҳтиёжнинг биологик ва психологик компонентлари.Шахснинг иккинчи даражали эҳтиёжлари.
Инсон фаолиятининг сабабларидан бири бу эҳтиёждир.Эҳтиёж - бу организмнинг, инсоннинг, ижтимоий гуруҳнинг ва умуман жамиятнинг ҳаётий фаолиятини қўллаб-қувватлаш учун зарур бўлган нарсанинг этишмаслиги. Эҳтиёжлар инсон фаолиятининг ички стимуляторидир.
Эҳтиёжлар ҳар хил таснифларга эга. Инсон эҳтиёжларининг асосий турлари: биологик, ижтимоий, маънавий.
Биологик эҳтиёжлар (органик) жисмоний танага боғлиқ ва уларнинг қониқиши ҳаёт ва ривожланишни таъминлаш учун зарурдир. Бу эҳтиёжлар қуйидагилардан иборат: нафас олиш, овқатланиш ва ичиш, ҳаракатланиш, дам олиш ва ухлаш зарурати. Шунингдек, улар яна бир қатор мураккаб, аммо ҳаётий эҳтиёжларни ўз ичига олади, масалан: иссиқлик қулайлиги, овқатланиш мувозанати, насл бериш, касалликлардан ҳимоя қилиш.Инсон 40-45 кун давомида озиқ-овқатсиз, 7-10 кун сувсиз, 4 кун ухламасдан, 3-5 минут давомида ҳаво бўлмасдан яшаши мумкин. Ушбу турдаги эҳтиёж барча тирик мавжудотлар учун умумийдир. Улар шунингдек табиий, физиологик, табиий, биоген, органик ёки ҳаётий ("вита" - "ҳаёт") деб номланади.
Ижтимоий эҳтиёжлар - бу инсоннинг бошқа одамлар билан мулоқотга бўлган эҳтиёжидир, ўзаро тушуниш, ижтимоий фаолиятда, жамоатчилик эътироф этишида ва бошқалар.
Маънавий (идеал) эҳтиёжлар бу ўз-ўзини англаш, гўзаллик яратиш, янги билим ва тажрибага эга бўлиш, ўзини такомиллаштиришга бўлган эҳтиёждир. Маънавий эҳтиёжлар маънавий қадриятларни, ижодкорликни, маънавий алоқаларни яратиш истаги сифатида ҳаракат қилади. Ушбу турдаги эҳтиёжларни амалга ошириш учун ҳеч қандай чекловлар йўқ ва уларни қондириш учун воситалар ва усулларни танлашда чегаралар йўқ.
Биологик, ижтимоий ва маънавий эҳтиёжлар ўзаро боғлиқдир. Асосан, одамларда биологик эҳтиёжлар, ҳайвонлардан фарқли ўлароқ, ижтимоий бўлиб қолади. Аксарият одамлар учун ижтимоий эҳтиёжлар идеаллардан устундир: билимга бўлган эҳтиёж кўпинча касбга эга бўлиш, жамиятда муносиб ўрин эгаллаш учун восита бўлиб хизмат қилади.