2. Мавзу: Бутланган тақсимловчи қурилмалари ячейкаларининг изолясиясини синовдан ўтказиш. (19. 03)

2.Мавзу: Бутланган тақсимловчи қурилмалари
ячейкаларининг изолясиясини синовдан ўтказиш. (19.03)
Режа

1. 
   Тақсимловчи қурилмалар
   
2. 
   ВМП-10К типидаги узгич
   
3. 
   Ефшқарига ўрнатилган Т/К
   

Тақсимловчи қурилмалар комплекти (Т/К)нинг характерли жиҳатлари шундан иборатки, ячейкаларнинг ўлчамлари чекланганлиги сабабли уларда ўрнатилган жиҳозларни кўрикдан ўтказиш ва таъмирлаш қийин. Ушбу шароитларда шкафларни монтаж қилишнинг тў-рилиги, аппаратурани созлаш ва ростлашнинг сифати, қабул-топшириш синовларининг услуби ва ҳажми катта аҳамият касб этади. Кўрсатилган ишларнинг диққат билан бажарилиши кўп жиҳатдан Т/Книнг бундан кейинги ишлатишнинг самарадорлигини белгилайди.

Конструктив жиҳатдан Т/К шкафида бутун бўшлиқ металл тўсиқлар билан юқори кучланиш аппаратлари, йи-ув шиналари, релели ҳимоя, ўлчашалр ва бошқаришлар бўлимларига ажратилган. Бу авария ўчоқларини локаллаш ва хизмат кўрсатишни қулайлаштириш мақсадида амалга оширилган.
ВМП-10К типидаги узгич ва ПЭ-11 типидаги юритмага эга бўлган К-XII сериясидаги ТқК шкафи: 1- суриб чиқарилувчи тележка бўлмаси; 2- ток трансформаторлари ва кабел йи-имаси; 3- шиналар томонидан бирламчи ажратувчи контактлар бўлмаси; 4- йи-увчи шиналар бўлмаси; 5- иккиламчи коммутация аппаратураси бўлмаси; 6- суриб чиқарилувчи тележка; 7- етказиш механизмининг дастаси; 8- тележка ҳолатини қайд этувчи фиксатор; 9- узгич; 10- иккиламчи коммутация занжирларининг штепселли туташмаси; 11- счетчикни ўрнатиш учун айланма лампа; 12- релели ҳимоя панели; 13- йи-увчи шиналар; 14- таянч изолятори; 15- ўтказиш изолятори; 16- бирламчи ажратувчи контакт; 17- кузатув деразаси; 18- кабел йи-маси; 19- ток трансформатори; 20- ерга уланишдан сигналлаш трансформатори; 21- заминловчи пичоқ.

Ташқарига чиқариладиган Т/Кда шкаф корпусидаги узгич тележкаси иккита қайд этилган ҳолатларни, яъни ишчи ва синов ҳолатларини эгаллаши мумкин. Тележканинг ишчи ҳолатида узгич юклама ёки, агар узгич узилган бўлса, кучланиш остида бўлади. Тележканинг синов ҳолатида кучланиш узгичдан бирламчи ажратувчи контактлар 16 ни очиш орқали олинади. Бунда иккиламчи занжирлар уланган ҳолатда қолиши мумкин ва узгич улаш ва узишга ишлатиб кўрилиши мумкин. Тележкани ишчи ҳолатидан синов ҳолатига ва тескари йўналишда кўчириш учун уни ҳаракатлантиришда сарфланувчи кучни енгиллаштирувчи ва уни суриб чиқаришда ажратувчи контактларни аниқ киришини таъминловчи механик етказиш қурилмаси кўзда тутилган.

Узгични таъмирлаш учун тележка шкафдан тўлиқ суриб чиқарилади.
Персонални кучланиш остида бўлган ток ўтказувчи қисмларга тўсатдан тегиб кетишидан ҳимоялаш учун ТқКда блокировка кўзда тутилган. Стационар тартибда ясалган ТқКда фақат туташмаларнинг узгичлари ва ажраткичлари узганидан сўнг очилувчи тўрли эшиклар блокланади. Суриб чиқарилувчи ТқКда бўлимга суриб чиқарилган тележкадаги қўз-алмас ажратувчи контактларнинг кириш йўлини тўсувчи автроматик пардалар мавжуд. Бундан ташқари персонални хато амалларни бажаришидан тийувчи тезкор блокировка ҳам мавжуд. Масалан, тележкани синаш ҳолатига суриб чиқишга блокировка фақат узгич узилганидан сўнг, тележкани ишчи ҳолатига суриб чиқаришга эса, узгич ва заминловчи пичоқлар узганидан сўнг рухсат беради.
Т/К шкафларини ишлатишда аппаратлар ва ҳимоя тўсиқларини деблокировкалашга, шкафларнинг ечилувчи деталларини ечиш, бўлимга у ерда кучланиш мавжуд бўлганда киришга тўсқинлик қилувчи пардаларни кўтариш ва очишга рухсат этилмайди.
Узгичларда мойнинг сатҳини ва жиҳозларни кузатиш қараш деразаси ва тўрли тўсиқ орқали олиб борилади. Йиғувчи шиналарни кучланиш остида кўрикдан ўтказиш учун ҳимояловчи тўр билан ёпилган кузатув люклари кўзда тутилган.
Т/Кни уларни узмасдан туриб кўрикдан ўтказиш график бўйича, бироқ бир ойда камида бир марта, амалга оширилади. Кўрик пайтида хоналар ва Т/К шкафларининг ёритиш ва иситиш (йилнинг совуқ вақтларида) тармоқларининг ишлаши; узгичлар, юритмалар, ажраткичлар, бирламчи ажратувчи контактлар, блоклаш ва етказиш механизмларининг ҳолатлари; иккиламчи коммутация занжирларининг ҳолатлари; синов ҳолатида бўлган узгичларнинг бошқарув тугмаларининг ишлаши текширилади.
Ташқарида ўрнатилувчи Т/Кни ишлатишда шкафларда нисбий намликнинг ортиши (йилнинг айрим даврларида 100% гча) ва ташқи ҳавонинг ҳарорати кескин фарқ қилган ҳолларда изоляторлар сиртининг намланиши содир бўлади. Бу ифлосланган сирт бўйича изоляциянинг тешилишига олиб келади. Бунга ўхшаш ҳодисаларнинг олдини олиш учун сурункали тарзда, маҳаллий шароитларга боғлиқ ҳолда, изоляция чанг ва ифлосланишлардан тозалаб турилиши лозим. Бундан ташқари шкафларда ҳавонинг нисбий намлиги 60-70% бўлган микроклиматни ҳосил қилиш учун эшиклар, тублар ва шкафларнинг туташган жойларининг зичлиги; деворларни ва шкафларнинг эшикларини минерал ватали плиталар билан зичлаштириш; шкафларни нисбий намлик 65-70% гачадан ортиб кетганида иситувчи автоматик электр иситкич билан жиҳозлаш назорат остида бўлиши лозим.
Синов саволлари.
1. Узгичларни ишлатиш жараёнида нималарга этибор бериш лозим?
2. Ажраткичларни ишлатишда қўйилган талабларни тушунтиринг?
3. Т/К характерик жихатларин айтиб беринг.