2. “Mast qiluvchi ichimliklarni ichishni la’natlash sutrasi” “Vessantara Jataka” asari

P. Pelo boshchiligidagi fransuz, A. Steyn boshchiligidagi ingliz ekspeditsiyalari Markaziy Osiyo, xuSuzan, Sharqiy Turkiston o‘lkasidan son-sanoqsiz yozma yodgorliklar, turli yozuvlar va tillarning qadimgi yodgorliklarini topdilar. Bular orasida sug‘d yozuvi yodgorliklari alohida diqqatga sazovordir. Chunki sug‘d yozuvi eramizdan avvalgi III asrda shakllanib, milliy yozuv darajasiga yetgan, mukammal husnixat uslublaridan kitobotda keng foydalanilgan yozuv edi.

• P. Pelo boshchiligidagi fransuz, A. Steyn boshchiligidagi ingliz ekspeditsiyalari Markaziy Osiyo, xuSuzan, Sharqiy Turkiston o‘lkasidan son-sanoqsiz yozma yodgorliklar, turli yozuvlar va tillarning qadimgi yodgorliklarini topdilar. Bular orasida sug‘d yozuvi yodgorliklari alohida diqqatga sazovordir. Chunki sug‘d yozuvi eramizdan avvalgi III asrda shakllanib, milliy yozuv darajasiga yetgan, mukammal husnixat uslublaridan kitobotda keng foydalanilgan yozuv edi.
• Shuni ta’kidlash lozimki, sug‘d yozuvi dastlab Buxoro vohasi, Samarqand — Zarafshon vodiysida tashkil topgan. Lekin keyinchalik sug‘d xalqining keng ko‘lamdagi xalqaro savdo va madaniy hayotidagi faol ishtiroki tufayli boshqa xalqlar orasida ham keng yoyilgan. Hatto sug‘d tili va yozuvi xalqaro til va yozuv sifatida amal qilgani qator faktlar orqali ma’lum. Jumladan, Buyuk turk xoqonligi (VI asr o‘rtalarida tashkil topgan) dastlab sug‘d yozuvi va tilidan rasmiy ravishda foydalangan. Bug‘ut yodnomasi buning yaqqol misolidir (580- yillarning boshi). An’ana esa yana bir necha asr davom etgan: sug‘d yozuvi va tilidagi versiyalar turkiy epigrafikaning doimiy elementi sifatqda VIII-IX asrlarda ham ma’lum edi (Sevrey somon va Qorabolg‘asun bitiklari).