2-ма’ruza yuqori molekulyar birikmalar klassifikasiyasi

2-МА’RUZA
YUQORI MOLEKULYAR BIRIKMALAR KLASSIFIKASIYASI
Yuqori molekulyar birikmalar kelib chiqishiga ko’ra 3 xil bo’ladi:

• 
  Tabiiy organik polimerlar- oqsillar, polisaxaridlar, tabiiy smolalar, tabiiy kauchuk, nuklein kislotalar, jun , ipak, olmos, grafit va boshqalar;
  

Tabiiy anorganik polimerlarga rombiedrik oltingugurt, SiO₂, Al₂O₃ (korund), silikatlar (xMe_nO_m ∙ ySiO₂ ∙ zH₂O bu yerda Me –Na, Ca, Al, Mg va boshqalar), talk (Si₈O₂₀Mg₆(OH)₄), xrizotil-asbest, seolitlar, kaolinitlar misol bo’ladi
Sun’iy (viskoza, asetat tolalar, rezina, mis ammiakli tolalar va boshqalar); Sun’iy yuqori molekulyar birikmalar – tabiiy yuqori molekulyar birikmalarni kimyoviy qayta ishlab olinadi. Masalan, sellyulozani qayta ishlab viskoza va asetat tolalar, tabiiy kauchukni qayta ishlab rezina olinadi. Tolalarni ham o’z navbatida 2 ga bo’lish mumkin:
Tolalarning sinflanishi

• 
  Sintetik (polimerlanish va polikondensatlanish reaksiyasi natijasida olinadigan polimerlar).
  

Sintetik anorganik polimerlarga (permutitlarlarga ) apatitlar, tuproq, natriyli permutit
Na₂O ∙ CaO ∙ Al₂O₃ ∙ nSiO₂ ∙ mH₂O va boshqalar kiradi.

Sintetik yuqori molekulyar birikmalar-tarkibida qo’sh bog’, uch bog’ va turli xil funksional guruhlar (-OH, - NH₂, - CHO, - COOH va h.z) saqlagan birikmalar (diollar, diamin, aldegidlar, dikarbon kislotalar, aminokislota va h.z) ni polimerlab yoki polikondensatlab olinadi.

Sintetik polimerlar-plastmassa, kimyoviy tola va kauchuk ishlab chiqarishda, lak-bo’yoq sanoatida va boshqa sohalarda keng ishlatilmoqda. Sintetik polimerlarning ba’zilari kimyoviy jihatdan oltin va platinadan ham barqaror bo’lsa, ba’zilari mustahkamligi va qattiqligi jihatdan olmosga yaqinlashadi.
Polimerlarning kimyoviy tuzilishiga asoslangan klassifikasiya keng tarqalgan.
Polimerlarning ketma-ket sinflarga, sinfchalarga, guruhlarga, guruhchalarga va turlarga bo’linishi quyidagi belgilarga asoslangan: