2-ma’ruza. Ilm fan va uning tasnifiy belgilari. Ilmiy izlanishning tuzilmasi

Mavzu dolzarb bo‘lishi kerak
, ya’ni mavzu bugungi kunda yechilishi talab 
etiladigan muhim bo‘lishi kerak. Bu eng asosiy talablardan bo‘lib, hozirgi kunda 
uning darajasini aniqlaydigan mezonlar mavjud emas. 
Mavzu yangi ilmiy muammoni hal qilishi kerak (ilmiy yangiligi)
. Bu, 
degani, mavzu bunday qo‘yilishida hech qachon va hozirda ham ishlab 
chiqilmagan hamda uning takrorlanishiga yo‘l qo‘yilmaydi. Takrorlanish faqatgina 
rahbariyatning topshig‘iga asosan raqobatda bo‘lgan korxonalarga qisqa muddatda 
davlat uchun muhim bo‘lgan vazifani yechish maqsadida berilishi mumkin.
Ilmiy va muhandislik tadqiqotlari o‘rtasidagi farq har yili tobora kamayib 
bormoqda. Biroq, mavzularni tanlayotganda, yangilik muhandislik emas, balki 
ilmiy, ya’ni tubdan yangi bo‘lishi kerak. Hatto yangi vazifa ishlab chiqilayotgan 
bo‘lsa-da, lekin u mavjud qonunlarga asoslansa, bu ilmiy ishlanma emas, 
muhandislik - iqtisodiy soha ishlanmalariga kiradi. SHuning uchun ilmiy vazifani 
muhandislik

iqtisodiydan ajratish kerak. Oldindan ma’lum bo‘lgan ishlanmalar 
ilmiy tadqiqot predmeti bo‘la olmaydi. 
Mavzu iqtisodiy jihatdan samarali bo‘lishi kerak va u ahamiyatli bo‘lishi 
kerak.
Amaliy tadqiqotning har qanday mavzusi xalq xo‘jaligida iqtisodiy samara 
berishi kerak. Bu eng muhim talablardan biridir. 
Nazariy tadqiqotlarni ishlab chiqishda iqtisodiy jihatdan samarali bo‘lish 
talabi, uning ahamiyatli bo‘lishi talabiga yo‘l berishi mumkin. Mavzuning bosh 
mezoni sifatida ahamiyatlilik asosan mamlakat ilm-fani obro‘sini aniqlaydigan 
yoki amaliy tadqiqotlarning asosi bo‘ladigan yoki ijtimoiy va ishlab chiqarish 
munosabatlarini takomillashtiradigan va boshqa ilmiy tadqiqotlarda amalga oshadi 
Mavzu ilmiy guruh yo‘nalishiga mos kelishi kerak
.
An’anaga ko‘ra har bir 
tadqiqot jamoasi o‘z yo‘nalishiga, malakasi va vakolatiga ega.