№2 Laboratoiyalıq jumıs

8

-ta’jiriybe. Jelatina zolin dializ usilinda tazalaw

Dializ ushin, a’dette, kollodiy pardeden yag`niy nitrotsellyulozadan yaki tsellofandan paydalaniladi. Onin’ menen bir qatarda jasalma yarimo`tkizgishler isletiledi. Sebebi perde, diywal tesiklerin qa’legen (20–30 nm) ko’lemde tayarlaw mu’mkin boladi (su’wret).

Su’wret. Dializator: 1-voronka; 2-yarim o`tkizgish perde; 3-shiyshe idis; 4-suw o`tiwi ushin trubka; 5-suwdi to`giw trubkasi; 6-avtomatik sifon.

Jumistin’ orinlaniwi: Dializ a’sbabina yaki kollodiydan ibarat qaltashag’a jelatinanin’ 1% li eritpesin quyi[, og’an az mig’darda, natriy xlorid qosqan halda, olardi distillengen suwg’a tu’siriledi. 2 saat waqit o`tkennen keyin, sirtqi qabattag’i suwdan xlorid ionlarina, gu’mus nitrat ja’rdeminde sifatiy reaktsiya o`tkeriledi. Bunda, jelatina bar yaki joq ekenligi 10% li tannin eritpesi menen ha’m aniqlaw mu’mkin. Jelatina ha’m tannin aralaspasi o`zine ta’n ren’ beredi. Son’, u’lgi aliw ha’r yarim saattan bejerip bariladi ha’m ta’jiriybe na’tiyjesi jazip bariladi.

9-ta’jiriybe. Kraxmal zolin dializ usilinda tazalaw

Jumistin’ orinlaniwi: 2 gr kraxmaldi texnik ta’rezide tartip alip, oni farfor kesede 5 –10 ml suw menen shiyshe tayaqsha ja’rdeminde jaqsilap aralastiriladi. Bul aralaspani tezde qaynap turg’an 100 ml distillengen suwg’a quyiladi. Aralastirilip kraxmal zoli alinadi. Bul aling’an zolge 1M K₂SO₄ tin’ eritpesi qosiladi ha’m olar kollodiy qaltashasina o`tkerilip suwg’a batiriladi. 30 –60 minuttan keyin dializatordan suyiqliq alip SO<sub>4</sub><sup>2–</sup> ha’m kraxmalg’a sipat reaktsiyasi o`tkeriledi.

10-ta’jiriybe. Temir(ІІІ) gidroksidi zolin dializ usilinda tazalaw

Jumistin’ orinlaniwi: Dializator yaki kollodiy qaltashasina temir (ІІІ)-gidroksidinin’ kolloid eritpesin salip olardi distillengen suwg’a batirip qoyiladi. Ha’r 30 minuttan qaltashani orap turg’an suyiqliqta xlorid ionlari bar yaki joq ekenligi tekseriledi. Bunda xlorid ionlarinin’ (sipat) kemeyiwi ha’m kolloid eritpeni o`zgeriwi gu’zetiledi.