2 Халқаро илмий-амалий конференция материаллари. Педагогик инновациялар, касб-ҳунар таълими бошқарув ҳамда педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларни малакасини ошириш институти, 2020 йил, 424 бет

и
 : ΣМ
ж 
) * 100%;
бу ерда:
ФС
мр
- профессионал таълим муассасалари ўқув фаолияти учун молиявий ресурслардан 
фойдаланиш самарадорлиги; 
М
и
– иш билан банд бўлган битирувчиларни тайёрлаш учун сарфланган молиявий маблағлар; 
М
ж
- жами битирувчиларни тайёрлаш учун сарфланган молиявий маблағлар; 
ΣМ
и
= Σ (Х
б 
* Б
и
); ΣМ
ж 
= Σ (Х
б 
* Б
ж
) 
Х
б
- битта битирувчини тайёрлаш учун сарфланган маблағлар (таннарх); 
Б
и
- иш билан банд бўлган битирувчилар сони; 
Б
ж
- битирувчиларнинг умумий сони. 
Битирувчиларни иш билан таъминланиш даражаси орқали профессионал таълим 
муассасаларининг молиявий ресурслардан фойдаланиш самарадорлигини баҳолашни таклиф қилиш 
билан биз барча манфаатдор ташкилотларга (вазирликлар, идоралар, корхоналар, ташкилотлар ва 
бошқалар) профессионал таълим муассасаларининг молиявий ресурсларидан самарали фойдаланиш 
таҳлилини амалга ошириш мумкинлиги келтирилади. Шунингдек, молиявий ресурсларидан 
фойдаланиш самарадорлигини ҳисоблашнинг таклиф этилаётган усули молиялаштириш субъектига 
(иш берувчига ва бошқаларга) ажратилган ресурслардан фойдаланиш самарадорлигини назорат 
қилиш имконини беради. Масалан, профессионал таълим муассасаси 100 нафар мутахассис тайёрлаш 
учун молиялаштирилди. Улардан фақат 70 нафар битирувчи ўз мутахассислиги бўйича ишга 
жойлашди, 30 нафар битирувчи эса бандлик марказларида рўйхатга олинди. Юқорида келтирилган 
методологияга кўра, профессионал таълим муассасаси томонидан ажратилган бюджет 
маблағларининг 70% дан мақсадли фойдаланилган қолган 30% эса самарасиз. Албатта, келажакда 
ишсиз мутахассислар профессионал таълим муассасасида олган мутахассислиги бўйича иш топиши 
ва ишлаш имкониятига эга бўлишлари мумкин. Бироқ, молиялаштириш субъекти маблағ 
ажратаётганда, ушбу маблағлар дарҳол иш билан банд бўлган мутахассислардан иқтисодий даромад 
шаклида натижалар бера бошлашини таъминлашдан манфаатдор. Ҳеч кимга сир эмаски, ҳар қандай 
саноат маҳсулотини ишлаб чиқарувчиси ишлаб чиқарилган маҳсулотларнинг қисқа вақт ичида 
сотилишини, мақсадли ишлатилишини ҳамда омборхонада сақланмаслигини таъминлашга интилади.
Хулоса ўрнида, иқтисодий барқарорликни таъминлаш ва самарадорликни оширишда қуйидаги
бошқарув ва иқтисодий 
механизмларни тавсия сифатида таклиф қиламиз: