2 Халқаро илмий-амалий конференция материаллари. Педагогик инновациялар, касб-ҳунар таълими бошқарув ҳамда педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларни малакасини ошириш институти, 2020 йил, 424 бет

УМУМКАСБИЙ – ИХТИСОСЛИК ФАНЛАРИГА КОГНИТИВ ЁНДАШУВНИНГ 
ПСИХОМОТОРИК ВА АФФЕКТИВ ЎҚУВ МАҚСАДЛАРИ 
Алимов А.А. 
Хўжжиев М.Я. 
БухМТИ 
ХХI асрда замонавий таълим. янада мослашувчан, очиқ, динамик бўлади. У янги педагогик 
технологиялар, таълим амалиётлари ва тушунчаларини ўз ичига олади. Замонавий таълимнинг ўзига 
хос хусусиятларини белгиловчи тендентсиялардан бири қисқача шакллантирилиши мумкин: 
визуализатсия. 
Ахборот оқимлари тез бўлган ахборот жамиятида ҳақиқатлар барқарор эмас ва мутлақ эмас, 
кирувчи шаклланишда, уни тушуниш ва таҳлил қилишда тезкор йўналишнинг аҳамияти ортади. 
Бугунги кунда тайёр инфор-маниани ўзлаштиришга эмас, балки уни танлаш, айлантириш, такрорлаш 
усулларини мустақил равишда топиш муҳим аҳамият касб этади. 
Таълимдазамонавийлаштиришнингбарчабелгиларимавжуд: ахбороттехнологияларинижорий 
этиш, анъанавий таълимни бирлаштириш ва унинг муқобил шакллари, масалан, медиаобразование, 
интернет технологиялари, масофавий таълим ва умумий инноватсион тенденсиялар асосида таълим 
муассасаларини ахборотлаштириш воситаларини кучайтириш учун шароитлар яратилган бўлиб, уҳам 
таълим ахборотларини ўзгартиришнинг турли усуллари ва воситаларининг аҳамиятини оширади, 
улардан бири визуализатсия ҳисобланади. 
Ҳозирги вақтда илм-фан, маданият ва таълимнинг турли соҳаларида визуализатсия ҳодисаси 
катта аҳамиятга эга. Муаллифлар томонидан визуализатсия сифатида кўрилади: 
i.
ижтимоий жараёнлар ва муносабатларга таъсир этувчиомил (ААЗҳигарев; О. В. 
Кириченко, ААКолодий, эв Салникова ва бошқалар);
ii.
таълимни ривожлантиришнинг стратегикм муҳим йўналиши, "замонавий дунё 
муаммоларига жавоб" (А. Н. Иоффе, [1, C. 5]);
iii.
дидактик воситаларни такомиллаштиришнинг энг муҳим йўналиши [2];
iv.
мустақил илмий тадқиқот воситаси (З. Ф. Абрарова, З. С. Белова, А. Э. Бондарев, В. А. 
Галактионов, О. Н. Кислова, В. М. Чечеткин, ю. Шилков ва бошқалар.); 
v.
ўқув қобилиятларини ривожлантириш воситаси (Е. Б. Эрмилова) ва бошқалар. 

---

61 
Визуализатсия "контсептсиянинг, ҳодисанинг, жараённинг, ҳодисанинг, ҳақиқатнинг ва 
ҳоказоларнинг ақл-идрок имиджига асосланган билимларни олиш ва умумлаштириш усули" деб 
тушунилади., ассот сиативфикрлаш ва ахборотни тизимли равишда ингл. Шаклда тузиш " [3, 7]. 
Таълим ахборотларини визуализатсия қилиш қуйидаги даражаларда кўриб чиқилади: 
методологик (С. В. Аранов [4], Р. Арнхейм, Н. Р. Аксенов), технологик (А. Г. Барйшкин, М. Э. 
Бершад-ски, Г. В. Лаврентиев, Н. Б. Лаврентиев, Н. А. Недешахин, Н. А. Резник), контсептуал (О. 
Князева); дидактик (Д. А. Бархатов, Н. Манко), услубий (Н. М. Езҳова, э. В. Николский, А. Г. рапуто, 
С. В. Селевко), шужумладангуманитарФанлар, Олийўқувюртларида (И. А. Герасимов, А. В. Бочаров, 
эАПетухов), касбийтаълим (Л. В. Сидоров) вабошқалар.