2-bosqich 16-25 guruh talabasi xoliqov baxtiyorjonning “Anorganik kimyo” fanidan

Nitratli o’g’itlar – nitratli selitra, kalsiyli selitra, kaliyli selitra

Amidli o’g’itlar – mochevina, kalsiy sianomid, mochevina – formaldegidli o’g’itlar (MFO’)

Fosforning o’simliklar oziqlanishidagi ahamiyati
O’simliklar tarkibida fosfor mineral va organik holatda uchraydi.Mineral holatdagi fosfor ortafosfat kislotaning kalsiyli, magniyli va kaliyli tuzlari ko’rinishida bo’lib, miqdoran juda kamdir.Organik birikmalar shaklidagi fosfor o’simliklarda nuklein kislotalar, fosfoproteidlar, fosfolipidlar, fitin, shakarning fosforli iforlari ko’rinishida uchraydi.
Uglevod almashinuvida fosfor katta rol o’ynaganligi sababli fosforli o’g’itlar qandlavlagida - shakar, kartoshka tuganaklarida - kraxmal to’planishiga ijobiy ta’sir etadi. Fosfor o’simliklarda azotli moddalarning almashinuvida ham muhim ahamiyatga ega.
Oziqlanish muhitida fosfor juda kam bo’lganida, o’simlikning poya va barglari o’sishdan to’xtaydi, urug’larning mahsuldorligi pasayadi.Tashqi belgilar sifatida esa barg chekkalarining buralishi va binafsha tusga o’tishini ko’rsatish mumkin.
Fosforli o’g’itlarning ereuvchanligi va o’simliklar tomonidan o’zlashtirilishiga qarab uchta katta guruhga bo’lish mumkin:

1. 
   Suvda yaxshi eriydigan fosforli o’g’itlar – oddiy superfosfat va qo’sh superfosfat
   
2. 
   Suvda kamroq, lekin kuchsiz kislotalarda yaxshi eriydigan o’g’itlar – pretsipitat, tomasshlak, ftorsizlantirilgan fosfat, termofosfatlar
   
3. 
   Suvda umuman erimaydigan, kuchsiz kislotalarda ham kam miqdorda eriydigan fosforli o’g’itlar – fosforit uni, suyak talqoni
   

O’g’itlarning tuproq xossalariga salbiy ta’siri
Tuproq biosfera zanjirining muhim xalqasi bo’lib, u kiritiladigan o’g’itlarning murakkab ta’siriga uchraydi va quyidagi o’zgarishlar sodir bo’lishi mumkin:

1. 
   Tuproq muhitining nordonlashuvi yoki ishqoriylashuvi;
   
2. 
   Agrokimyoviy va agrofizikaviy xossalarning o’zgarishi;
   
3. 
   Ionlarning almashinib yutilishi yoki tuproq eritmasiga siqib chiqarilishi;
   
4. 
   Biogen va zaharli elementlarning yutilishi;
   
5. 
   Gumusning parchalanishi yoki to’planishi;
   
6. 
   Tuproq va o’g’it tarkibidagi oziq moddalarning yutilishiga ko’maklashish yoki qarshilik qilish;
   
7. 
   Elementlar mobilizatsiyasi yoki immobilizatsiyasining o’zgarishi;
   
8. 
   Ionlar antogonizmi yoki sinergizmining namoyon bo’lishi va shu asosda o’simliklar oziqlanishiga ta’sir ko’rsatishi