2 bob. Chuqur poydevorlar 12. Umumiy ma’lumotlar

Kesson poydevorini o’rnatish jarayoni. Kesson poydevori quyidagi tartibda o‘rnatiladi. Siqilgan havo uzatuvchi (kompressor) asbob (6) dan (12.5-rasm) maxsus quvir (7) orqali kesson ichiga tegishli bosimga ega bo’lgan siqilgan havo uzatiladi, uning ta’sirida kesson ichidagi suvning siqib chiqarilish holati yuz beradi.

12.5-rasm. Kesson poydevorni o’rnatish:

1-kesson; 2-ish xonasi; 3-kesson ustki poydevorlari; 4-tik yo’lak; 5-shlyuz ;
6-siqilgan havo uzatuvchi bino; 7-siqilgan havo uzatuvchi quvir.

Ma’lumki, havo bosimining miqdori suvning bosimidan ortiq bo‘lgandagina kessondagi suv butunlay siqib chiqarilishi mumkin. Shundan so‘ng ishchilar kesson ichiga tushib, undagi gruntni qaziy boshlaydilar. Qazib olingan grunt tik yo‘lak va shlyuz orqali tashqariga uzatiladi. Shu bilan bir vaqtda kesson tomida boshqa guruh ishchilar kesson usti poydevorini tiklay boshlaydilar. Kesson usti qurilmasining og‘irligi ortib brogan sari, hamda kesson ostidagi tayanchni yo‘qotilishi natijasida u asta-sekin pasayib boradi. Bu ishlar loyihada ko‘rsatilgan chuqurlikka yetganda to‘xtatilib, kesson va tik yo‘lak beton bilan to‘ldiriladi.

Ushbu poydevorni barpo etishdagi asosiy kamchilik ishchilarning yuqori bosim sharoitida ishlashidir. Shu bois bunday sharoitda ishlovchilar uchun maxsus tibbiy xizmatlar mavjud.
Kesson poydevoriga ta’sir etuvchi kuchlar. 12.6-rasmda kesson poydevorning pastlashuviga ta’sir etuvchi kuchlarning chizmasi ko‘rsatilgan. Bunda G - kessonning og‘irligi; - kesson sirti bo‘ylab gruntning ishqalanish kuchi; R_s - kesson ostidagi gruntning qarshiligi; R_o – kessonning tomiga nisbatan havoning bosimi.

12.6- rasm. Kesson

poydevoriga ta’sir
etuvchi kuchlar
Ushbu kuchlar quyidagi nisbatda ta’sir etishi mumkin:
Agar
G > f+R_s+P₀ (12.8)
bo’lsa kessonning o‘z og‘irligi ta’sirida cho’kishi yuz beradi.
Agar
G = f+ R_s + P₀ (12.9)
bo‘lganda, kesson joyidan qo‘zg‘almaydi. Uning siljishi uchun R_s ning miqdorini kamaytirishga to‘g‘ri keladi.
Agar
G < f + R_s + P₀. (12.10)
bolsa kessonning siljishini ta’minlash uchun havo bosimini kamaytirish yo‘lini izlash lozim.