2-bob. Biznesda moliyaviy qarorlarni qabul qilish asoslari

TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI

TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI

“MOLIYA” KAFEDRASI

“MOLIYA” FANIDAN

TAQDIMOT

Reja:

• Uy xo‘jaliklari qabul qiladigan moliyaviy qarorlar.
• Moliyaviy qarorlarni qabul qilish bosqichlari.
• Biznes maqsadlar.

15-mavzu: Zamonaviy moliyaviy qarorlar

1. Uy xo‘jaliklari qabul qiladigan moliyaviy qarorlar

Odatda, tarkibi va hajmi (o‘lchami) turlicha bo‘lgan oilalar uy xo‘jaliklari deb ataladi.

Amaliyotda uy xo‘jaliklari tomonidan odatda, to‘rt xil moliyaviy qarorlar qabul qilinishiga to‘g‘ri keladi. Ularni quyidagi guruhlarga ajratish mumkin:

Masalan,
Siz 100 mln. so‘m turadigan uy egasisiz
faraz qilaylik,
bankdagi hisob raqamingizda 20 mln. so‘mingiz bor.
Bundan tashqari Siz bankka 80 mln. so‘m qarzsiz. Bu summani Siz uy sotib olayotganda bankdan ko‘chmas mulkni garovga qo‘yish evaziga olgansiz (majburiyat) va 5 mln. so‘m miqdorida kredit kartochkasi bo‘yicha to‘lanmagan xarajatlaringiz bor.
Hisob-kitoblar shuni ko‘rsatadiki, uy xo‘jaligingizdagi mulkning haqiqiy bahosi 35 mln. so‘mni tashkil etadi: jami aktivlardan (120 mln. so‘m) qarz majburiyatlari summasi (85 mln. so‘m) ayirib tashlanadi.
Oxir hisobda (pirovardida) jamiyatning har qanday resurlari uy xo‘jaliklariga tegishli. Chunki aynan ular firma egalaridir (yoki to‘g‘ridan to‘g‘ri yoki aksiyalarga, hayotni sug‘urtalash bo‘yicha polislarga egalik qilish yoki pensiya rejalarida ishtirok etish orqali) va soliq to‘laydilar. Bu soliqlar esa, davlat tomonidan sarflanadi

2. Moliyaviy qarorlarni qabul qilish bosqichlari

Har qanday qaror qabul qilish jarayoni quyidagi oltita bosqichni o‘z ichiga olishi kerak:

1-bosqich: Maqsadni shakllantirish

• Qaror qabul qilayotgan shaxs aynan qanday natijaga erishmoqchi ekanligini aniq tasavvur qilishi kerak.
• Qaror qabul qilayotgan shaxs qayerga borishni bilmasa, u qaysi tomonga burilish to‘g‘risida ongli ravishda qaror qabul qilolmaydi. Kompaniyalarning ehtimoliy maqsadlari quyida ko‘rib chiqiladi.