2 1- bob. Tovush va nutq nuqsonlarini bartaraf etishda eshituvning o'rni



Download 225 Kb.
bet17/30
Sana11.01.2022
Hajmi225 Kb.
#343998
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   30
Bog'liq
2 5282896785822455005

Taqlid usuli. Bunda logoped oynaga qarab kerakli bo‘lgan tovush artikulatsiyasini aniq qilib ko‘rsatadi, tovushni talaffuz etadi. Logoped esa uning harakatlariga taqlid qilish yo‘li bilan tovush talaffuzini o‘rganib boradi.

O‘xshash tovushni talaffuz ettirib turib, mexanik usuldan ham foydalanish.

Logoped bola to‘g‘ri talaffuz qila oladigan o‘xshash tovushni nutq apparati organlarining holatini tegishli asbob (shpatel, logopedik zondlar) yordamida o‘zgartiradi. Agar bolaga masalan, “k” tovushini to‘g‘ri talaffuz etishini o‘rgatmoqchi bo‘lsak biz unga ta – ta – ta kabi bo‘g‘inlarni takrorlash vazifasini beramiz. Bunda til uchi pastki tishlarga tegib turishi kerak. Bola shu bo‘g‘inlarni talaffuz etayotgan vaqtda logoped shpatel yoki zond yordamida til uchini asta bosib, tilni og‘iz ichkarirog‘iga itaradi. Bunda asta sekin ta – tya – kya – ka – ka kabi tovushlar chiqadi. Shuningdek “d” tovushining talaffuzidan foydalanib “g” tovushini, “s” tovushidan foydalanib “x” tovushi talaffuzini yo‘lga qo‘yish mumkin.

Aralash usul. Bu usul taqlid mexanik usulni va tushuntirish ishlarini o‘z ichiga oladi. Masalan, “s” tovush talaffuzi o‘rgatilayotganda logoped til, tish, lablar qanday holatda bo‘lishi kerakligini bolaga tushuntiradi. Bola bunga tushunsa ham, lekin ixtiyoriy harakat malakasi yaxshi rivojlanmaganligi tufayli tilni kerakli holatga keltira olmaydi, “tili kelishmaydi”. Bunda biz shpatel bilan yordam beramiz.

Tovushlar avtomatizatsiyasini o’tkazishda dastlabki bosqichlarda sodda yopiq bo’g’inlar, so’ng ochiq, keyin esa murakkabroq bo'g‘in bo‘lishi mumkin. Lekin bolaning yoshiga, talaffuzidagi kamchiligining harakteriga qarab, mashq muddati har xil bo‘lishi mumkin.

Logopedik mashg‘ulotlar bir haftada kamida uch marta o‘tkazilishi kerak.Logopedik mashg‘ulotlar uchun material tanlashda oddiydan murakkabga o‘tish prinsipiga asoslanish zarur. Bunda logoped fonetik talablarni doimo hisobga olib borishi kerak. Eng oldin talaffuz fonetik jihatdan oson tovush o‘rganiladi. Differensiatsiya bosqichida eng avval artikulatsiya jihatidan bir-biridan uzoq tovushlar, so‘ngra yaqin, o‘xshash tovushlar ustida ish olib boriladi.

Tovushlar avtomatizatsiyasi o‘tkazishda dastlabki bosqichlarda sodda yopiq bo‘g‘inlar, so‘ng ochiq, keyin esa murakkabroq bo‘g‘inlar beriladi. Ularning talaffuzi o‘zlashtirilgandan so‘ng sodda so‘zlar, gaplar talaffuziga o‘tiladi va hokazo. Masalan, lo – la, ol – ma, gi –los, ix – los va hokazo.Agar bolada polimorf talaffuz defekti bo‘lsa, bunday bolalar bilan bir nechta tovush talaffuzini bir vaqtning o‘zida bartaraf etish ustida ish olib borish mumkin. Eng avval o‘zining artikulatsiyasi bilan bir-biridan uzoq turadigan keskin farq qiladigan tovushlar ustida ish olib boriladi. Masalan, r, s, y tovushlar bir-biridan keskin farq qiladi. Shuning uchun bu uch tovushni bir vaqtda o‘rgatish mumkin.

Lekin bola “s”, “sh”, “l”, “r” tovushlarini noto‘g‘ri talaffuz qiladigan bo‘lsa, “s” va “sh” yoki “l” va “r” tovushlari talaffuzini bir vaqtda tuzatish mumkin emas, chunki o‘xshash tovushlarni bola bir-biri bilan almashtirib yuboradi.


Download 225 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   30




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish