ompetensiya- olingan nazariy bilim, amaliy kunikma, malaka va shaxsiy fazilatlar majmuasini amaliyotga kullay olish kobiliyati va layokati
Kompetentlilik deganda, anik vaziyatda kompetensiyani namoyon kilish tushuniladi. Kompetentlilik - shaxsning bilim, kunikma va tajribalarining ijtimoiy-professional mavkei va uziga tegishli vazifalarni bajarish, muammolarni xal kilishga kodirligi xamda xakikiy moslik darajasi tushuniladi. Demak, kompetensiyaviy yondashuv bilim, kunikma va malakani inkor etmagan xolda, egallangan bilimlarni amalda kullay olish kobiliyatini rivojlantirishga katta e’tibor karatadi.
Bozor munosabatlari sharoitida mexnat bozorida ustuvor urin egallagan kuchli rakobatga bardoshli bulish xar bir mutaxassisdan kasbiy kompetentlikka ega bulish, uni izchil ravishda oshirib borishni takozo etmokda. Xush, kompetentlik nima? Kasbiy kompetentlik negizida kanday sifatlar aks etadi? Pedagog uzida kanday kompetentlik sifatlarini yorita olishi zarur? Ayni urinda shu va shunga yondosh goyalar yuzasidan suz yuritiladi."Kompetensiya" tushunchasi lotincha competere degan suzdan olingan bulib, "loyits", "moe
"Kompetentlik" (ingl. "competence" - "kobiliyat") - faoliyatda nazariy bilimlardan samarali foydalanish, yukori darajadagi kasbiy kunikma, malaka, maxorat va iktidorni namoyon etadi.
"Kompetentlik" tushunchasi ta’lim soxasiga psixologik ilmiy izlanishlar natijasida kirib kelgan. Psixologik nuktai nazardan kompetentlik "noan’anaviy vaziyatlar, kutilmagan xollarda mutaxassisning uzini kanday tutishi, mulokotga kirishishi, rakiblar bilan uzaro munosabatlarda yangi yul tutishi, noanik vazifalarni bajarishda, ziddiyatlarga tula ma’lumotlardan foydalanishda, izchil rivojlanib boruvchi va murakkab jarayonlarda xarakatlanish rejasiga egalik"ni anglatadi.
Kasbiy kompetentlik - mutaxassis tomonidan kasbiy faoliyatni amalga oshirish uchun zarur bulgan bilim, kunikma va malakalarning egallanishi va ularni amalda yukori darajada kullay olinishi
Kasbiy kompetentlik mutaxassis tomonidan aloxida bilim, malakalarning egallanishini emas, balki xar bir mustakil yunalish buyicha integrativ bilimlar va xarakatlarning uzlashtirilishini nazarda tutadi. SHuningdek, kompetensiya mutaxassislik bilimlarini doimo boyitib borishni, yangi axborotlarni urganishni, muxim ijtimoiy talablarni anglay olishni, yangi ma’lumotlarni izlab topish, ularni kayta ishlash va uz faoliyatida kullay bilishni takozo etadi. Kasbiy kompetentlik kuyidagi xolatlarda yakkol namoyon buladi:
murakkab jarayonlarda;
noanik vazifalarni bajarishda;
bir-biriga zid ma’lumotlardan foydalanishda;
kutilmagan vaziyatda xarakat rejasiga ega bula olishda Kasbiy kompetensiyaga ega mutaxassis:
uz bilimlarini izchil boyitib boradi;
yangi axborotlarni uzlashtiradi; - davr talablarini chukur anglaydi;
yangi bilimlarni izlab topadi;
ularni kayta ishlaydi va uz amaliy faoliyatida samarali kullaydi Kasbiy kompetentlik sifatlari. Kuyida kasbiy kompetentlik
negizida aks etuvchi sifatlarning moxiyati kiskacha yoritiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |