2- kurs “farmakologiya” fanidan oraliq nazorat biletlari. 1-bilet

Yoyining pastga tushuvchi qismi bo’ylabme‘daga o’tkaziladi. Achchiq moddalarning

Reflektor ta‘siri natijasida me‘da bezlarining faoliyati ortadi va ajralib chiqadigan

Me‘da shirasining miqdori ko’payadi. Masalan, ammiak (novshadil spirti) bug’I yuqori

Nafas yo’llarishilliq qavaddagi sezuvchan nerv oxirlariga ta‘sir o’tkazadi va refleks. Orqali

Uzunchoq miyadagi nafas va qon tomir markazini qo’zg’atib, ushbu a‘zolar faoliyatini

Oshiradi.Asosiy ta‘sir. Biror moddani qo’llaganda, birinchi navbatda

Ro’yobga chiqadigan ta‘siridir.Tanfab ta‘sir ko‗rsatish. Dori moddalar bir yerda

Joylashgan retseptorlarga tanlab ta‘sir qiladi. Masalan, yurak glikozidlari miokardga,

Gipofizning oksitotsin gormoni bachadonga, adrenalin adrenoretseptorlarga tanlab

Ta‘sir ko’rsatadi.Asliga qaytuvchi va asliga qaytmas ta‘sir. Agar dori moddalari

Qisqa muddat ta‘sir etsa, ta‘siri kuchli bo’lmasa, a‘zo va to’qimalarda deyarli katta

O’zgarishlar ro‗y bermagan bo’lsa, oradan birmuncha vaqt o’tgach, a‘zolar yoki

To‗qimalar holati tiklana boshlaydi, dori moddaning ta‘siri yo‗qoladi, bu asliga

Qaytar ta‘sir deb ataladi.Farmakologik ta‘siming qaytuvchanligi ko’p dori

Moddalarining juda muhim xususiyatidir. Ba‘zi dorilar bemorga yuqori miqdorda

Qo‗llanganda to‗qimalar holati jiddiy o’zgarishlarga uchraydi, ya‘ni ulaming bundan

Keyiiigi faoliyati to‗xtab qoladi — qaytmas ta‘sir ko‗tsatadi.
2.N-xolinoreseptorlarga ta’sir etuvchi dori vositalarning tasnifi
Н-холинорецепторлар ҳар-хил аъзоларда жойлашган (каротид коптокчасида,

Буйрак усти безининг мағиз қисмида, ганглияларда, скелет мушакларида, МНС) ва

Уларнинг кимѐвий бирикмаларига бўлган сезувчанлиги ҳар-хил шунинг учун

Тиббиѐт амалиѐтида асосан ганглияларга, нерв-мушак синапсларга ва каротид

Коптокчасига таъсир этувчи дорилар кўпроқ аҳамият кашф этади. Н-

Холинорецепторларга таъсир этувчи воситалар 2 гуруҳга бўлинадилар:

Н-холиномиметиклар

Н-холинолитиклар

Н-холинолитиклар ўз навбатида 2 гуруҳга бўлинадилар:

Ганглиоблокаторлар

Миорелаксантлар..
3.Noorganik burishtiruvchi dori vositalarning ta’sir mexanizmi,qo’llanilishi.