1.Ўзбекистон тарихи фанининг предмети, назарий – методологик асослари, манбалари ва аҳамияти

Биринчидан: Жамият аъзоларининг онги иродаси маданияти маънавияти билими юксак даражада булишига эришиш айникса хукукий билим хукукий онг ва хукукий маданиятига алохида эътибор бериш.
Иккинчидан: Жамият аъзоларининг умумий манфаатларини шакллантириш умумий манфаатларини шахсий манфаатлар билан муштараклигига эришиш
Учинчидан: Жамиятни такомиллашуви янгиланиши учун кучли ва риял сиёсий иктисодий маънавий имкониятларини вужудга келтириш
Туртинчи: Умум маънфаатга эришиш учун жамият аъзолари тузилмалари уртасида хамкорликни кучайтириш уларни куллаб куватлаш.
Бешинчи: Жамиятдаги муносабатларни тартибга солувчи коидалар таъсирларини кучайтириш коидаларига факат мажбурий амал килишга эмас уларни онгли амал килишга эришиш.
Олтинчи: Сиёсий хокимиятга уз вазифасини тула бажаришга кенгрок ва кулайрок миконият яратиш, сиёсий хокимиятга жамият аъзолари ишончини кучайтириш, ахоли тамонидан кенг ва фаол куллаб куватлашга эришиш зарур.


164. Президент И.Каримовнинг "Ўзбекистон ХХI аср бўсағасида, хавфсизликка таҳдид барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари" асарининг аҳамияти.
Гарб ва Шаркнинг ривожланган мамлакатлари куп йиллик тараккиёт йулларини, узбек давлатчилигини минг йиллар давомидаги тарихий тажрибасини урганган холда яратилган И.А. Каримов асарларида мустакил Узбекистон Республикасини ижтимоий-сиёсий, иктисодий ва маънавий-маданий тараккиётининг мухим йуналишлари, бутун дунёда тан олинган бозор иктисодиёти ва демократик жамият куришнинг асосий тамойиллари тугрисидаги таълимот яратилди. Истиклолнинг, бошланкич боскичида ёрукликка чиккан «Узбекистоннинг уз истиклол ва тараккиёт йули», «Узбекистон — бозор муносабатларига утишнинг узига хос йули» ва бошка бир канча асарларида баён этилган Узбекистон мустакиллигининг биринчи навбатдаги кечиктирилмас ижтимоий-сиёсий, иктисодий ва маънавий-маърифий вазифалари кейинчалик «Узбекистон иктисодий ислохотларни чукурлаштириш йулида», «Демократик ислохотларни чукурлаштириш вазифалари» ва бошка асарларида уз ривожини топди.
Узбекистоннинг якин утмишда ва XX асрнинг сунгги ун йилида утган йуллари, XXI асрда Республика истиклолини мустахкамлашнинг стратегик вазифаларининг асосий йуналишларини туплаган китоблари хорижий мамлакатларда чоп этилган И.А. Каримовнинг «Узбекистон XXI аср бусакасида», «Узбекистон XXI асрга интилмокда» асарларида баён этиб берилди.
Ислом Каримов донолигининг яна бир куриниши бозор муносабатларига утиш, демократик жамият куриш жараёнида маънавий-маърифий ва мафкуравий ишларнинг юксак ахамиятини таккослаб курсатганлигидадир.
Парчаланган Иттифок урнида вужудга келган Мустакил давлатларнинг хеч бирида илгари сурилмаган маънавий-маърифий ишларнинг вазифалари Президентнинг «Жамиятимиз мафкураси, халкни халк, миллатни-миллат килишга хизмат этсин», «Донишманд халкимизнинг мустахкам иродасига ишонаман» асарларида, «Истиклол ва маънавият» (хужжатлар туплами) китоби ва бошка куплаб маколаларида баён этилган булиб, бу асарларида маънавият — келажаги буюк Узбекистоннинг мустахкам пойдевори, миллий мустакиллик мафкураси, 120дан ортик миллатлар ва элатлардан ташкил топган Узбекистон халкини «Узбекистон — Ватаним маним» шиори остида ягона, буюк максад учун бирлаштирадиган байрок сифатида тутган урни курсатиб берилади.


165. Мустақиллик йилларида миллий-маънавий тикланиш ва юксалиш (Президент И.Каримовнинг «Юксак маънавият-енгилмас куч» асари асосида).
Узбекистон Республикасида иктисодий ислохотларни амалга ошириш билан бир вактда маънавий меросимизни, маданий кадриятларимизни тиклаш ва уларни халкимизга етказиш борасида кенг куламда фаолият олиб борилмокда.
Республика Президенти И.А. Каримов таъкидлаб утганидек, маънавиятнинг мохияти шунчалик кенгки, уни улчаб хам, поёнига етказиб хам булмайди. У инсон учун бутун бир оламдир.
Жамиятимиз хаётида маънавий камолотни тезлаштириш, миллий истиклол мафкурасини шакллантириш, миллий кадриятларни урганиш мустакилликни мустахкамлашнинг асосий вазифаларидан биридир.
Хаётимизда маънавий камолотни ривожлантириш, ёшларни ватанпарварлик рухида тарбиялашда-аждодларимизнинг бизгача етиб келган бой маданий меросларини урганиш хам катта урин эгаллайди. Шу сабабли Узбекистон Республикаси Президенти томонидан кадриятлар, урф-одатлар, буюк ота-боболаримизнинг бизга колдирган меросларини урганиш ва таркиб этиш учун кенг йуллар очилди. Бу борадаги тадбирлар мустакиллигимизнинг дастлабки кунлариданок амалга оширила бошлади.
Маданий-маърифий ишларнинг ривожланиши учун давлат томонидан катта маблаклар ажратилди. Узбекистондаги барча давлат театрлари, маданият уйлари, санъат олий укув юртлари, фольклор-этнографик гурухлар маданият учокларига айланиб колди. Театр сахналарида янги замонавий спектакллар куйила бошланди. МДХ даги давлатлар билан ижодий хамкорлик йулга куйилди, турли халкаро анжуманлар утказилди.
Бадиий адабиётда партиявийлик, синфийлик нуктаи назаридан ёндошишга чек куйилди. Баховуддин Накшбанд, Феруз, Хужа Ахрор, Чулпон, Фитрат каби алломаларнинг номлари тикланиб, асарлари чоп этилди.
Ислом оламининг алломалари Исо ат-Термизийнинг 1200 йиллиги, Махмуд аз Замахшарийнинг 920 йиллиги, Нажмиддин Куброниннг 850 йиллиги, Боховуддин Накшбандийнинг 675 йиллиги кенг куламда нишонланди. Уларнинг бой асарлари нашрдан чикарилди.
Барча вилоятлар ва шахарларда хар йили Алишер Навоий, Бобур, Машраб, Огахийларга бакишланиб кечалар утказилди, Жалолиддин Мангубердининг 800 йиллик таваллудига, «Алпомиш» достонини яратилишининг 1000 йиллигига бакишланган турли кечалар, бахслар ташкил этилди.


166. И.Каримовнинг «Юксак маънавият-енгилмас куч» асарининг мазмун моҳияти.
Odamlar o‘rtasidagi o‘zaro hamkorlik, hamjihatlik, ahillik va samimiy muloqotga intilishning ehtiyoji
ham ma’naviyatning ko‘rinishidir. Hatto jamiyatning o‘zi ham kishilar o‘rtasidagi yuksak ma’naviyatga asoslangan o‘zaro munosabatlar ifodasidir. Beshinchidan, Prezident Islom Karimov asarlarida olg‘a surilgan chuqur
falsafiy-nazariy g‘oyalardan yana biri ma’naviyatning cheksizligi masalasidir. Ma’naviyatning mohiyati, uning qirralari va rivojlanish imkoniyatlari shunchalik kattaki, uni o‘lchab yoki poyoniga yetib bo‘lmaydi.
Har bir tarixiy davr, sharoit, ehtiyoj va imkoniyatlar ma’naviyatning yangi mezonlarini yaratadi. Bu mezonlar tasodifiy bir hodisa bo‘lmay, balki tarixiy taraqqiyotning muayyan bosqichlarida inson kamolotining yangi
yo‘nalishlariga bo‘lgan ehtiyojning ifodasidir. Jamiyat oldinga qarab taraqqiy qilgani singari, uning asosiy tarkibiy qismi bo‘lgan ma’naviy kamolot ham uzluksiz davom etaveradi.
Yuksak ma’naviyat va aqliy salohiyat sohibi bo‘lgan kishilargina kelajakni oldindan ko‘ra olishga,
har qanday og‘ir sharoitda ham yuksak maqsadlarga iymon va e’tiqod bilan intilishga qodir. Tarixda bunga misollar ko‘p. Bir vaqtlar yaponlar Ikkinchi jahon urushidan keyingi og‘ir sharoitlarda «oldin xalqning miyasini to‘ldirish
kerak, shundan keyin uning qorni ham to‘yadi», degan umummilliy shiorga asoslanib ish ko‘rdilar. Ular mamlakat tarixidagi og‘ir va murakkab sharoitda milliy burch va mas’uliyat, vatanparvarlik tuyg‘usi targ‘ibotini kuchaytirdilar. Natijada o‘z burchi va mas’uliyatini anglash tez vaqt ichida mamlakatni dunyodagi eng rivojlangan mamlakatlardan biriga aylantirdi. Hozir O‘zbekistonda ham jamiyat taraqqiyotining ana shu muhim masalasiga
katta e’tibor berilayotgani istiqbolimizning rejalari chuqur ilmiy asos va jahondagi ilg‘or tajribaga tayanganidan dalolatdir.


167. 2008 йил - Ёшлар йили деб эълон қилиниши ва амалга оширилган ишларнинг аҳамияти.
Yoshlarga katta etibor berildi. Yurtimizda chuqur bilim va yuksak malakaga ega, ma’naviy boy va mustaqil fikrlovchi, vatanparvar barkamol avlodni tarbiyalashga alohida e’tibor berilmoqda.Shu nuqtai nazardan, mamlakatimiz ta’lim sohasida izchil amalga oshirilayotgan umummilliy dasturlarning dastlabki bosqichlarida uzluksiz ta’lim tizimi shakl­lantirildi, tamoman yangicha o‘quv yurtlari — akademik litseylar, kasb-hunar kollejlari barpo etildi. Ta’lim muassasalari yuqori malakali pedagog kadrlar bilan boyidi. Uzluksiz ta’limning barcha turlari uchun davlat ta’lim standartlari ishlab chiqildi.Kadrlar tayyorlash milliy dasturi asosida majburiy, umumiy o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limiga o‘tish, talaba-yoshlar qobiliyati va imkoniyatlari hisobga olingan holda, ularga tabaqalangan ta’lim berish amalga oshirilmoqda. O‘quv yurtlari bugungi kun talabiga javob beradigan darsliklar, o‘quv qo‘llanmalari, ilg‘or texnologiyalar bilan ta’minlanyapti. 2004—2009 yillarga mo‘ljallangan Maktab ta’limini rivojlantirish davlat umummilliy dasturi izchil amalga oshirilishi uzluksiz ta’limning hal qiluvchi bo‘g‘ini, moddiy-texnik bazasini sifat jihatdan yangi darajaga ko‘tarish, ta’lim-tarbiya ishlarini davr talabi asosida tubdan takomillashtirishga xizmat qilmoqda.Prezidentimiz Islom Karimov mustaqillik yillarida amalga oshirilgan tarixiy ishlariga to‘xtalar ekan, “Bu yo‘nalishda boshlagan ulkan ishlarimizni davom ettirish, yangi pog‘onaga ko‘tarish, eng muhimi, bugungi kunda dolzarb masala bo‘lmish hayotga kirib kelayotgan yoshlarimizning jamiyatimizda munosib o‘rin egallashi uchun zamonning o‘zi oldimizga yangi-yangi vazifalarni qo‘ymoqda”, — deya ta’kidladilar.Bu g‘oyat muhim vazifalarni amalga oshirish, mazkur masalaga davlat tashkilotlari bilan bir qatorda butun jamiyatimiz, keng jamoatchiligimiz e’tiborini jalb etish maqsadida Yurtboshimiz tashabbusi bilan 2008 yil — «Yoshlar yili» deb e’lon qilindi.To‘qqiz bo‘limdan iborat mazkur dasturda, eng avvalo, yoshlar manfaatlari va huquqlarini yanada to‘liqroq ta’minlashga qaratilgan me’yo­riy-huquqiy bazani takomillashtirish ko‘zda tutiladi. Buning uchun amaldagi qonun hujjatlari bugungi kun talablari nuqtai nazaridan qayta ko‘rib chiqilishi rejalashtirilgan. Jumladan, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi tomonidan yangi tahrirdagi “Ta’lim to‘g‘risida”gi qonun qabul qilinishi ko‘zlanmoqda. Shu bilan birga “O‘zbekiston Respublikasida davlat yoshlar siyosati asoslari to‘g‘risida”gi qonunga ham tegishli o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilishi mo‘ljallanyapti.Prezidentimiz ko‘rsatmalaridan kelib chiqqan holda, “Yoshlar yili” davlat dasturida yurtimizdagi yashayotgan har bir bolaning o‘ziga xos qobiliyati va iste’dodini o‘z vaqtida payqash, tarbiyalash va ro‘yobga chiqarishga alohida e’tibor qaratilgan. Shu maqsadda iste’dodli bolalarni qo‘llab-quvvatlash, rag‘batlantirish, bugungi kun talablari asosida kasb-hunar o‘rganishi uchun qo‘shimcha sharoitlar yaratishga alohida e’tibor qaratilgan.Maktabdan tashqari ta’lim tizimi ham uzluksiz ta’limning muhim bo‘g‘inlaridan biri hisoblanadi. Shuni hisobga olgan holda, “Yoshlar yili” davlat dasturida maktabdan tashqari ta’limni yanada takomillashtirishni ko‘zda tutuvchi islohotlarni amalga oshirish yuzasidan takliflar ham tayyorlash belgilab qo‘yilgani e’tiborlidir.Yoshlarni, ayniqsa, qishloq, kichik shaharlarda istiqomat qiladigan yigit-qizlarni munosib ish bilan ta’minlash eng jiddiy ijtimoiy muammolardan biri ekani yaxshi ma’lum. «Yoshlar yili»da iqtisodiyot tarmoqlarida mavjud bo‘sh ish o‘rinlarini, ulardagi tarkibiy o‘zgarishlarni hisobga olgan holda ixtisosliklar hamda mintaqalar bo‘yicha yigit-qizlarning ish bilan bandligi tanqidiy o‘rganib chiqilayotgani iqtisodiyot tarmoqlari va sohalari, shuningdek, mintaqalar bo‘yicha kadrlarga bo‘lgan ehtiyojni aniqlashning samarali tizimi joriy etilishida katta ahamiyatga ega. Bunda talaba-yoshlarning tegishli korxonalarda ishlab chiqarish amaliyotini o‘tashlariga alohida urg‘u berilgani korxonalar tomonidan muayyan kasb-hunar egalarini ish bilan ta’minlash va yetuk mutaxassis kadrlar bilan ta’minlanishini kafolatlaydi.
168. И.Каримовнинг «Энг асосий мезон-ҳаёт ҳақиқатини акс эттиришдир» асарининг мазмун моҳияти.
Muammoni tahlil qilar ekanmiz, o‘tmishda O‘zbekiston iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy boshqaruvni tashkil qilishda uning asosiy yo‘nalish va usullarini mustaqil belgilay olmaganligini yodda tutishimiz lozim. U to‘laligicha
markazning irodasiga bo‘ysunishga majbur edi. Shuning uchun u yoki bu faoliyatga beriladigan baho, birinchi navbatda, sobiq Ittifoq hokimiyatiga taalluqli, deb hisoblamoq kerak. Undan tashqari, sho‘rolar davrida hayot to‘xtab qolgani yo‘q. Ko‘plab sanoat korxonalari qurildi, millionlab gektar yangi yerlar o‘zlashtirildi. Bularni ko‘r-ko‘rona inkor etib bo‘lmaydi. Boz ustiga, sodir bo‘lgan o‘zgarishlar asosida, birinchi navbatda, O‘zbekiston xalqining mashaqqatli mehnatlari, qiyinchiliklar va yetishmovchiliklarga chidam-bardoshi, sabrtoqati yotadi.
Shunday ekan, sho‘rolar davridagi 74 yil davomida yuzaga kelgan o‘zgarishlarga xolisona baho berish uchun qanday mezonlarni, usullarni qo‘llash kerak? Bu borada birmuncha noaniqliklar mavjud. Bizningcha, O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti o‘z asarlarida o‘tmishga baho berish metodologiyasi haqida aniq-oydin fikrlarni bayon
qilgan. Jumladan I. A. Karimov shunday deb ta’kidlaydi: «Bizning maqsadimiz... bir necha avlod mehnati bilan yaratilgan narsalarni yo‘qotmaslik, ularning eng yaxshilarini saqlab qolish, demokratik me’yorlarga, milliy manfaatlarimizga, mustaqilligimizga mos kelmaydiganlarini qayta tashkil etishdan, mazkur tuzilmalarni yangi mazmun bilan boyitishdan iboratdir. O‘zbek xalqining boy madaniyati, ta’lim, maorif tizimi, fan totalitarizmdan qolgan meros deb parchalab tashlanishi mumkin emas...»1. Ushbu mavzuning bosh muammosini ana shu merosning qaysi qismidan voz kechish, qaysi birini saqlab qolishni aniqlash tashkil qiladi, desak to‘g‘ri bo‘ladi. Bu esa, o‘z navbatida, kelajakka zamin yaratish ma’nosini bildiradi.


169. 2010 йил –“Баркамол авлод” йили деб эълон қилинишининг мазмун моҳияти ва амалга оширилган ишларнинг аҳамияти.
Unib o’sayotgan avlodga o’lgan etibor.

1. 
   “Баркамол авлод йили” Давлат дастуридан келиб чиққан холда ҳудудий дастурларнинг ишлаб чиқилиши
   

1. 
   Касб-ҳунар коллежлари қошида ўқув хўжаликларини, ишлаб чиқариш цехлари, устахоналар сифатида синов тариқасида кичик корхоналарни ташкил этиш ва унга ёшларни жалб қилиш ҳамда уларга ер майдонларини ажратиш, шунингдек ўзларининг низом жамғармаларини ва айланма маблағларини шакллантириш учун имтиёзли кредитлар ҳамда имтиёзлар бериш
   

1. 
   Касб-ҳунар коллежлари, лицейлар ва олий ўқув юртларини битирган ёшлар ишлаётган кичик бизнес субъектларини кичик корхоналар учун белгинланган ишчилар сони чегаравий миқдорда ўтган тақдирда ҳам бундай кичик бизнес субъектларини йирик корхоналар тоифасига ўтказмаслик бўйича нормани жорий этиш
   

1. 
   Бир-бирини такрорловчи рухсат олиш ва келишиш жараёнларини кескин қисқартириш (тахминан 50 хилдан ортиқ)
   

1. 
   Инженерлик коммуникациялари ва бошқа инфраструктураларга эга фаолият юритмаётган корхоналар ҳудудида кичик корхоналар учун индустриал паркларни ташкил этиш.
   

170. Президент И.А.Каримовнинг 2010 йилда мамлакатимизни ижтимоий – иқтисодий ривожлартириш якунлари ва 2011 йилга мўлжалланган энг муҳим устувор йўналишларга бағишланган Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг мажлисидаги маърузасининг мазмун моҳияти (2011 йил 21 январ).
Invistitsiyalar-invistitsiyalarning shakillanishi,ishlatilishi,yo’nalishlari va natijalari bilan bog’liq bo’lgan invistitsion jarayon qatnashchilari o’rtasidagi iqtisodiy munosabatlar majmuidir. Keyingi yillarda iqtisodiyotning barcha sohalariga yo’naltirigan kopital qo’yilmalarning tarkibi o’zgarib bormoqda. Bu jarayonni iqtisodiytdagi tarkibiy o’zgarishlar yani o’zgarishlar yani ustuvorliklar sirasiga kiritishmiz mumkin. Agarda statistika malumotlariga nazar tashlaydigan bo’lsak 2000-yilda YaIM ning 14,2 foizi sanoat tarmoqlarida yaratilgan bo’lsa, 2010-yilga kelib bu ko’rsatkich 24foizni tashkil etmoqda.
O’zbekiston respublikasi prizdenti I.A.Karimovning 2011-2015-yillarda sanoatni rivojlantirishning ustuvorliklari dasturi to’g’risidagi qarorida 5 yil ichida 50 mld. AQSH dollrlari miqdoridagi invistitsiyalar sanoat tarmoqlarini rivojlantirish va kengaytirishga yo’naltirilishi takidlangan. 2015-yilda bu ko;rsatkich 28 foizini tashkil etishi ko’zda tutilmoqda deb takidlaydilar.
Invistitsiyalarning 76.5 foizi yangi korxonalarni qurishga, 17.5 %i esa madernizatsiyalashga va qolgan 6 %i ishlab chiqarishda innovotsion texnik va texnologik jarayonlarni yangilashga sarflanishi rejelashtirmoqda. Shu jumladanxududdagi ijtimoiy –iqtisodiy jarayonlarni, Shunigdek sanoa tarmoqlqrini xududiy jihatdan oqilona joylashtirish va rivojlantirish jarayonlarini tartibga solishning amaliy mexanizmlari va aniq dasturlarini ishlab chiqish bugungi davrning dolzarb muammolaridan biri xisoblanadi. Mintaqalar sanoatini rivojlantirish to’g’risida fikr yuritar ekanmiz, asosiy e’tiborni respublikamizda mavjud 6ta iqtisodiy mintaqa joylashuvi bo’yicha yani viloyatlarda sanoat rivojlanishining xolati,tarkibi va mintaqaviy jihatdan oqilona foydalanish masalalariga qaratishimiz lozim. Chunki bu joylashuv mineral xom ashyo, mehnat resurslari va qishloq xo’jalik xom ashyosidan to’laroq foydalanish asosida sanoat ishlab chiqarish ixtisoslashuvining chuqurlashuvi va uning majmuaviy rivojlanishini ko’rishimiz mumkin. Bu soxa bo’yicha birgina janubiy mintaqada joylashgan Surxandaryo viloyatini olib qaraydigan bo’sak, bu viloyatda 2010-yil yakunlari bo’yicha jami 1015 ta sanoat korxonalari faoliyat ko’rsatmoqda, Shundan 25 tasi yirik, 990 tasini esa kichik korxonalar tashkil etadi. Bundan ko’rinib turibdiki mintaqalar bo’yich joylashgan sanoat korxonalarining yarmidan ko’proqini kichik biznes faoliyati bilan shug’illanuvchi korxonalar tashkil etadi. Sanoat maxsulotlarini tarmoqlar bo’yicha tahlil qilganimizda ularda o’tgan yilga nispatan elektro energetikada 25.9%ga , qurilish materiallari sanoatida 20.8%ga, oziq ovqat sanoatida, yengil sanoatda 20.1% ga , oziq ovqat sanoatida 15.2% ga o’sish erishilganligini ko’rishimiz mumkin. Shulardan xulosa chiqaradigan bo’lsak , kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni sanoat sohasiga jadal ravishda kiritilishi juda samarali bo’lgan natijalarga erishish mumkinligini ko’rsatadi.
Bu borada mintaqalarda quydagilarni nazarda tutadigan o’rta muddatli hududiy dasturni ishlab chiqish maqsadga muvofiq bo’ladi:
-sanoatda kichik biznes va xususuy tadbirkorlikni yanada rivojlantirish;
-yirik sanoat korxonalari bilan kooperatsiyalash orqali kasanachilikni rivojlantirish;
-mahalliy xom ashyo asosida ishlovchi sanoat korxonalari tashkil etish va ularga shart sharoitlar yaratib berish;
-sanoat ishlab chiqarish va qishloq xo’jaligi mahsulotlarini qayta ishlash bilan shug’illanuvchi korxonalarni har tamonlama qo’llab quvvatlash;
-qishloq xo’jaloklarida sanoat korxonalarini tashkil etish orqali qo’shimch ish o’rinlarini yaratish va bandlik darajasi salmog’ini oshirish va aloqa qo’shma korxonalari tashkil etish masalasini bozor iqtisodiyotiga mos ravishda takomillashtirish.