№1–маъруза

 
Адабиѐтлар 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

50 
№ 3-МАЪРУЗА
 Мавзу: Электр хавфсизлиги ва ундан ҳимояланиш (3-соат). 
Режа. 
1.
 
Электр токини саноат корхоналарида қўлланилиши ва аҳамияти. 
2.
 
Киши организмига электр токининг таъсири. 
3.
 
Кучланиш. 
4.
 
Электр токидан сақланиш. 
 
1.Электр токини саноат корхоналарида қўлланилиши ва аҳамияти. 
Ҳозирги кунда халқ хўжалиги тармоқлари, қишлоқ хўжалиги ва саноат 
корхоналарининг электр токисиз тасавир қилиб бўлмайди. Чунки бу 
тармоқлардаги ҳар қандай машина механизм ѐки дастгоҳлар электр токи 
ѐрдамида ҳаракатга келади ва ишлайди. Нафақат дастгоҳлар, машина 
механизмлар балки иш жойларининг ѐритиш, исситиш ва бошқа турли хил 
мақсадларда ҳам электр токидан кенг фойдаланилади.
Электр токидан кенг фойдаланиш ўзига хос афзалликларга зга бўлиш 
билан бирга халқ хўжалик тармоқлари ва саноат корхоналарида электр 
токидан шикасланишни ва ҳар хил электр хавфсизлигини ҳам келтириб 
чиқаради.
Саноат корхоналарида электр токидан жароҳатланиш жуда кўп 
учирамасада, лекин барча ўлим билан тугаган бахтсиз ҳодисаларнинг 
қарийиб 50 фоизи электр токи уриши оқибатида бўлганлиги қайд этилган.
Бундан ташқари кўпинча электр токидан нотўғри фойдаланиш
хисобига ѐнғин ва портлаш хавфсизлигини ҳам келтириб чиқаради. Шунинг 
учун электр токи таъсирида рўй бериши мумкин бўлган бахтсиз ҳодисалар ва 
улардан сақланиш масалалари муҳим масалалардан бири деб белгиланади. 
Электр токи таъсирининг энг хавфли томони шундаки, бу хавфни 
олдинроқ сезиш имконияти йўқ. Шунинг учун ҳам электр токи хавфига 
қарши ташкилий ва техник чора-тадбирлар белгилаш, тўсиқ воситалари 

---

51 
билан таъминлаш, шахсий ва коллектив муҳофаза системаларини ўрнатиш
ниҳоятда муҳимдир. 
Умумий электр токи таъсири фақат биргина биологик таъсир билан 
чегараланиб қолмасдан балки электр ѐйи таъсири, магинит майдони таъсири 
ва статик электр таъсирига бўлинадики, буларни билиш ҳар бир киши учун 
керакли ва зарурий маълумотлар жумласига киради. Юқоридагилардан келиб 
чиққан холда электр токидан сақланиш усулларини ўрганиш нақадар 
аҳамиятли эканлигидан далолат беради.