18 мавзу: Коррекцион (махсус) Педагогика асослари

Анотомик-физиологик ёндашув ривожига немис психиатри Эмил Крепелин (1856-1926 йиллар) катта ҳисса қўшди. У биринчи бўлиб “психик ривожланишдан ортда қолиш” (ПРОқ (ЗПР)) ҳамда “олигофрения” (юнонча olygos – кам ва phren-ақл) тушунчаларини қўллади. Француз психологи Альфред Бине ва врач-психиатр Томас Симон тест синовлари методини асослайдилар. Шу боис улар интеллектуал заифликни ўрганишнинг психометрик йўналиши асосчилари ҳисобланадилар. Юқорида қайд этилган ёндашувлар асосида ХХ аср бошига келиб қуйидаги уч асосий ёндашув қарор топди: Тиббий-клиник ёндашув ақли заифларнинг этимологиясини билиш, интеллектининг бузилишига сабаб бўлган омиллар, шунингдек, анатомик-физиологик ва генетик бузилишни ўрганиш ғоясини илгари суради. Психологик ёндашув психикаси бузилган болаларнинг психик фаолияти, эмоционал ҳолати ҳамда шахсини ўрганишга йўналтирилган. 3. Педагогик ёндашув интеллекти бузилган болаларни ўқитиш ҳамда тарбиялашнинг педагогик тамойиллари, методлари, шунингдек, нуқсонларни бартараф этиш йўлларини ўрганиш ғоясига таянади. Россия коррекцион педагогикаси тарихи Европа дефектологик фани билан узвий боғлиқ. Петр I, Екатерина II лар аномал болалар учун даволаш муассасалари, меҳрибонлик уйлари ва махсус мактабларни барпо этиш ҳақида фармон чиқарганлар. ХIХ аср охири - ХХ аср бошларида аномал болаларни ўқитиш ва тарбиялашни йўлга қўйувчи кўплаб жамият ҳамда ижтимоий ташкилотлар ташкил этилди. 1918 йили Совнарком томонидан махсус декрет қабул қилинди. Унда аномал болаларга ёрдам беришда асосий вазифа уларни алоҳида ажратиш эмас, балки уларни ўқитиш ва тарбиялашга эътиборни кучайтириш зарурлиги таъкидланди. Шу йилнинг Россияда биринчи махсус таълим-тарбия муассасаси (В.П.Кашенко уйи) ташкил этилди.

2. Коррекцион педагогиканинг асосий мақсади – белгиланган (нормал) ва (мавжуд камчилик) фаолият ўртасидаги номувофиқликни йўқотиш ёки камайтиришдан иборат. Коррекцион педагогиканинг асосий вазифалари. Турли категорияли аномал болаларни ривожлантириш, ўқитиш ва тарбиялашнинг умумий қонуниятлари мавжуд. Коррекцион педагогиканинг асосини аномал болаларни ҳар томонлама, физиологик ва психологик ўрганиш ташкил этиб, унинг вазифалари сирасига қуйидагилар киради: - ривожланишида турли камчиликлар бўлган боланинг нуқсонларини тузатиш ва коррекцион-компенсаторли имкониятларини аниқлаш; - дифференцацияли ўқитиш ва тарбиялашни амалга ошириш мақсадида аномал болаларнинг муаммоларини ҳал этиш; - аномал болаларни аниқлаш ва ҳисобга олиш; - ривожланиш аномалиясини эрта диагностика қилиш методларини илмий жиҳатдан ишлаб чиқиш; - болаларда ривожланиш нуқсонларини тузатиш, йўқотиш ёки камайтириш бўйича чора-тадбирларни ишлаб чиқиш; - аномал болаликнинг олдини олиш бўйича профилактик чора-тадбирлар тизимини ишлаб чиқиш; - аномал болани ривожлантириш ва уни ижтимоийлаштириш жараёнининг самарадорлигини ошириш.