18-amaliy mashg‘ulot avtomobil transportida yo‘lovchilarni tashishni tashkil etishni o‘rganish

So‘rovnoma usuli. 
Bu usul ikkiga bo‘linadi va birinchisida aholiga savollar 
yozilgan varaqa aloqa bo‘limlari orqali yuboriladi. So‘rov usuli yordamida 
bekatlarni boshqa bekatlar bilan bog‘liqligi, transport tugunlarining joylashuv 
ehtimolligi, yangi mavzelarga ko‘chib ketgan aholiga transport xizmatini 
ko‘rsatishning sifatini oshirish uchun qanday yo‘nalishlarni tashkil etish, transport 
turlari va sig‘imini to‘g‘ri tanlash kabi masalalarni echishda asos bo‘lib xizmat 
qiladi. 
So‘rovnoma o‘tkazishning ikkinchi usulida varaqa xonadonlarga 
yuborilmaydi. Ularni bekatlarda hisobchilar yo‘lovchilar bilan savol-javob orqali 
to‘ldiradilar.
Ba’zi hollarda hisobchilar varaqani transportda ketayotgan yo‘lovchilarga 
tarqatib to‘ldirilgan varaqalarni ulardan yig‘ib olishlari ham mumkin. 
CHipta usuli. 
Yo‘lovchilar oqimini, tashilgan yo‘lovchilar hajmini, ularni 
o‘rtacha tashish masofalarini oylik chiptalar o‘tmaydigan yo‘nalishlarda (shahar 
atrofi, shaharlararo va hokazo) o‘rganishda qo‘llash maqsadga muvofiq bo‘ladi. 
SHahar ichida bunday usuldan foydalanishning maqsadga muvofiq 
emasligiga asosiy sabab shahar ichida qatnaydigan ko‘pchilik yo‘lovchilarga 
transportdan foydalanishga imtiyozlar berilganligidir (nafaqadagi fuqarolarga, 
talabalar, o‘quvchilarga va boshqalarga berilayotgan imtiyozlar). 
SHuni ta’kidlash joizki, yuqorida qayd etilgan usullar yordamida yo‘lovchilar 
oqimini aniqlashdan olinadigan natijalar ishonchliligi juda yuqori bo‘lmaydi, 
shuningdek, ko‘pchilik usullar ko‘p mehnat va iqtisodiy xarajatlarni talab etadi. SHu 
sababli, rivojlangan davlatlarda yo‘lovchilar oqimini aniqlashning avtomatik 
usulidan foydalaniladi. Yo‘lovchilar oqimini aniqlashning avtomatik usuli ham 
turlicha. Masalan, yo‘l haqini to‘lashning avtomatik tizimi. Amalga oshirilgan 
elektron to‘lovlar orqali yo‘lovchilar sonini aniqlash mumkin bo‘ladi. YOki 
avtobusning chiqish-tushish zinalari poliga mos o‘lchamdagi yupqa maxsus 
plastinka joylanadi. Maxsus plastinka chiqib-tushuvchi yo‘lovchilarning avtobus 

---

zinasiga oyoq qo‘yishlarida uning og‘irligini sezadi va shu orqali ularning hisobini 
olib boradi.