22
Июнь
17
ПОЛИФЕНОЛ БИРИКМАЛАР СИНТЕЗ ҚИЛУВЧИ-ТОК ЭНДОФИТ
ЗАМБУРУҒЛАРИНИ АЖРАТИШ
Махкамов Сардор Анваржонович
Микробиология институти таянч докторанти
Телефон:+998(97) 904 10 20
sardor-maxkamov@mail.ru
Анотация: Маҳаллий.ток.навларининг.меваларидан.эндофит.замбуруғларни.ажратиш.
ва. полифенол. бирикмаларни. синтез. қилиш. қобилиятини. ўрганиш. бўйича. тадқиқотлар.
олиб. борилди.. Бешта. ток. навининг. -. Суғдиёна,. Кишмиш,. Тоифи,. Нимранг. ва. Ризамат.
меваларидан.олтита.замбуруғ.изолятларини.аниқладик..Ажратиб.олинган.замбуруғ.изолят-
ларининг.этил.ацетат.биомасса.экстрактларининг.сифат.анализи.учта.изолятда.полифенол.
бирикмаларининг.нисбатан.юқори.миқдорини.кўрсатди.
Калит сўзлар: эндофит,.замбуруғ.изоляти,.ток,.полифеноллар,.антиоксидант,.
Ток. Ўзбекистондаги. энг. муҳим. ва. қимматбаҳо. қишлоқ. хўжалик. ўсимликларидан. би-
ридир.. Ток. мевасива. уруғлари. биологик. фаол. моддалар. полифенолларнинг. барча. спек-
трларини. ўз. ичига. олади:. Антосиянинлар,. флавоноллар,. флаван-3-ол,. оксибензой. кисло-
талар,.стилбенлар.кучли.табиий.антиоксидантлар.бўлиб,.қонда.холестерин.ва.липидларни.
камайтиради. муайян. саратонга. қарши. хусусиятларга. ҳам. эга. [1].. Шу. билан. бирга,. ток.
ўсимлигида. эндофитлар. асосан. ҳужайралараро. бўшлиқда. яшовчи. замбуруғ. ва. бактери-
ялар. борлиги. маълум. ва. улар. мезбон. ўсимлик. билан. боғлиқ. кўплаб. моддаларни. ишлаб.
чиқаришга.қодир..Сўнгги.йилларда.олиб.борилган.тадқиқотлар.шуни.кўрсатдики,.патоген.
бўлмаган.эндофитлар.тиббиёт,.қишлоқ.хўжалиги.ва.саноатда.фойдаланиш.учун.янги.таби-
ий.маҳсулотларнинг.потенциал.манбаи.ҳисобланади.[2,3]..Ҳорижий.илмий.адабиётларда.
ток.ўсимлигининг.турли.қисмларидан.ажратиб.олинган.эндофит.бактерияларнинг.антими-
кроб,.фунгицидлик,.ўсишни.стимулловчи.(барқарорлаштирувчи).ва.фермент.синтезловчи.
хусусиятлари.ҳақида.маълумотлар.бор..Полифеноллар.ишлаб.чиқарадиган.эндофитларни.
скрининг.қилиш.ва.ўрганиш.учун.далиллар.мавжуд.[4]..Бугунги.кунга.қадар.Ўзбекистонда.
токнинг.эндофит.микробиотасини.ўрганиш.билан.боғлиқ.тадқиқотлар.ўтказилмаган..Шу.
муносабат.билан.тадқиқотимизнинг.мақсади.турли.хил.ток.навларидан.эндофит.замбуруғ.
изолятларини.ажратиб.олиш.ва.уларнинг.полифенол.бирикмалар.ҳосил.қилиш.ҳусусиятини.
ўрганишдан.иборат.
Тошкент.вилояти.Паркент.туманида.ўсадиган.Суғдиёна,.Кишмиш,.Тоифи,.Нимранг.ва.
Ризамат.каби.ток.навларининг.пишиб.етилган.меваларидан.эндофит.замбуруғлар.ажратиб.
олинди..Замбуруғлар.Bavaresco.L..еt.аl..усули.ёрдамида.ажратиб.олинди.ва.Чапек-Докса.
қаттиқ.агарли.озуқа.муҳитида.7.кун.ўстирилди.[5]..Сўнг.ушбу.замбуруғ.изолятларини.Ча-
пек-Доксанинг.суюқ.озуқа.муҳитига.кўчириб.олиниб,.28
о.
С.да.6.кун.давомида.ўстирилди..
Биомассанинг. ферментация. суспензияси. сентрифугалаш. йўли. билан. ажратиб. олинди. ва.
Hazalin ва. бошқалар. усули. ёрдамида. хона. ҳароратида. айлана. тебратгич. аппаратида. 24.
соат. давомида. 5. мг. хом. гомогенизацияланган. биомасса. учун. 25. мл. экстракт. миқдорида.
этил.ацетат.билан.экстрактция.қилинди..Аралашма.(Whatman.№1).қоғозорқали.филтрлан-
ди.ва.филтратга.Na
2
SO
4
.(40.мкг/мл).қўшилди.[6]..Экстрактлар.вакуум.буғлатгичда.қуруқ.
буғлатилди.ва.1.мл.диметилсулфоксид.қўшилди..Олинган.экстрактлар.фойдалангунга.қадар.
4°C.да.сақланди..Полифенол.бирикмалар.Visweswari ва.бошқалар.томонидан.таърифланга-
нидек.дифференциал.рангланиш.билан.аниқланди..Бунинг.учун.2.мл.экстрактга.2-3.томчи.
1%.ли.FeCl
3
эритмаси.қўшилди..Темир.иони.иштирокида.феноллар.бинафша.ранг.хосил.
қилади.. Тадқиқотлар. натижасида. морфологик. хусусиятлари. билан. фарқ. қилувчи. бешта.
ток.навидан.олтита.замбуруғ.изолятлари.ажратиб.олинди.-.GF-1,.GF-2,.GF-3,.GS-4,.GR-
5,. GR-6.. Полифеноллар. таркибига. кирувчи. олтита. замбуруғ. изолятларининг. этил. ацетат.
экстрактларини.дастлабки.сифат.таҳлилини.ўтказишда.FeCl
3
.га.таъсир.эттирилганда.фақат.
59
Do'stlaringiz bilan baham: |