16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

10
MASOFAVIY O‘QITISH TIZIMINING PEDAGOGIC-PSIXOLOGIK JIHATLARI
Xujamova Mavluda Rustamovna,
Navoiy viloyati Karmana tumani 5-umumta’lim maktab
 boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi 
Annotasiya: 
Mazkur. maqolada. masofaviy. o‘qitish. tizimining. pedagogik-psixologik.
jihatlari,. yani. o‘quvchilar. ommaini. axborot. olish. va. qayta. ishlash. madaniyatini. o‘stirish.
masalalari.yoritilgan.
Kalit so‘zlar: 
axborot,. masofaviy. o‘qitish,. ta’lim. tizimi,. axborot. texnologiyalari,.
pedagogik.texnologiya,.foydalanish,.kompyuter,.qo‘shimcha.qurilmalar,.Internet.tarmog‘i..
Bugungi kunda uzluksiz ta’lim tizimi muassasalari oldida keng o‘quvchilar ommaini 
axborot. olish. va. qayta. ishlash. madaniyatini. o‘stirish. hamda. shakllantirishdek. vazifalar.
turibdi.. Axborot. asrida. yashaydigan. va. mehnat. qiladigan. ta’li. muassasasi. bitiruvchisi.
butun.umri.davomida.unda.o‘z.o‘rnini.toppish.imkoniyatiga.ega.bo‘lishi.uchun.shaxsning.
quyidagi.ma’lum.bir.sifatlariga.ega.bo‘lishi.kerak:.o‘zgaruvchan.hayotiy.vaziyatlarga.oson.
moslashishi,. o‘zi. uchun. zarur. bilimlarni. mustaqil. o‘zlashtira. olishi,. vujudga. keladigan.
turli.xil.muammolarni.hal.qilish.uchun.ularni.amalda.oqilona.qo‘llashi,.mustaqil.ravishda.
tanqidiy.fikrlash;.real.borliqda.vujudga.keladigan.muammolarni.ko‘ra.bilish.va.zamonaviy.
texnologiyalardan.foydalanib,.ularni.oqilona.hal.etish.yo‘llarini.izlash;.egallayotgan.bilimlari.
uni o‘rab olgan borliqda qayerda va qay tarzda qo‘llanishi mumkinligini aniq anglash, yangi 
g‘oyalarni. topishga,. ijodiy. fikrlashga. qodir. bo‘lishi;. axborot. bilan. savodli. ravishda. ishlay.
olishi;.o‘z.ma’naviyati,.aqli,.madaniyat.darajasining.rivojlanishi.ustida.mustaqil.ishlashi.kerak..
Bu. masalalarni. hal. etishda. o‘z. navbatida. masofaviy. o‘qitishning. ham. ahamiyati. kattadir..
Masofaviy.o‘qitish.ta’lim.tizimining.asosiy.jihatlariga.iqtisodiy.tejamkorligi,.ijtimoiy.teng.
huquqligi, o‘quv materiallarini yangilashning osonligi, moslashuvchanligi, samaradorligini 
sanab. o‘tish. mumkin.. Masofaviy. o‘qitish. tizimi. kompyuter. va. telekommunikatsiya.
texnologiyalarga.asoslangan.bo‘lib,.ta’limni.takomillashtirishning.eng.yaxshi.an’anaviy.va.
innavatsiyon.metodlar.va.ta’lim.sohalarini.o‘ziga.jamlagan.ta’lim.olish.tizimi.hisoblanadi..
Bu. ta’lim. tizimining. asosini. talabaning. maqsad. sari. faoliyati. tushuniladi.. Bunda. talaba.
o‘ziga. ma’qul. joyda. va. vatda. individual. dars. jadvali. asosida,. o‘qituvchi. bilan. bog‘lanish.
imkoniyatida. kelishilgan. holda. ta’lim. olish. imkoniyatiga. ega. bo‘ladi.. Masofaviy. o‘qitish.
tizimi.gumanitar.tamoyilga.asoslangandir..
Jamiyat. va. ta’limni. axborotlashtirish. jarayoninig. ob’yektiv. oqibati. sifatida. va. boshqa.
shakllarning. eng. yaxshi. tomonlarini. jamlagan. holda. masofaviy. ta’lim. tizimi. XXI. asrda.
ta’lim olishning istiqboli, ilg‘or, yuqori samaradorlikka ega o‘qitish tizimi sifatida kirib 
kelmoqda.. Shuni. ishonch. bilan. tasdiqlash. mumkinki,. yangi. pedagogic. texnologiyalarni.
ta’lim. paradigmasining. o‘zini. o‘zgartirishga. imkon. beruvchi. axborot. va. kommunikatsion.
texnologiyalardan. ajratib. bo‘lmaydi. va. faqat. axborot. texnologiyalarigina. yangi. pedagogik.
texnologiyalardagi.imkoniyatlarni.yanada.samarali.amalga.oshirishga.imkon.berad..Ta’limni.
innovatsion.texnologiyalar.asosida.tashkil.etish.uchun.masofadan.o‘qitishda.yangi.axborot.
texnologiyalaridan.foydalanishda.o‘qituvchining.umumiy.bilim.va.ko‘nikmalari.shakllangan.
bo‘lishi.maqsadga.muvofiq.va.bu.ko‘nikmalar.quyidagilarni.o‘z.ichiga.oladi:.
1..Shaxsiy.kompyuter.va.qo‘shimcha.qurilmalarning.ishlash.tamoyilini.bilish;
2..Internet.tarmog‘i.va.dasturiy.tizimning.asosiy.ishlash.tamoyillarini.bilish;

---

27
10
3..O‘quv.jarayonini.boshqarishda.kompyuterdan.foydalanish.imkoniyatlarini.tushunish;.
4..Yangi.axborot.texnologiya.vositalaridan.foydalanishda.tinglovchilar.bilan.mashg‘ulot.
o‘tkazish.va.tashkil.qilish.uslubiyotini.yuritish;
5.. Ma’lumotni. saqlash,. uni. tahlil. qilish. va. uni. tasvirlashda. mos. shakllarni. tanlashni.
tashkil.qila.olish;
6.. O‘qitishda. yangi. axborot. texnologiyalari. vositalaridan. foydalanish. muammolari.
bo‘yicha.uslubiy.materiallar.va.ilmiy.adabiyotlarga.egaligi;
7..Dasturiy.ta’minotni.didaktik.imkoniyatlari.nuqtai-nazaridan.tahlil.qila.olishi.kerak..
.Shuningdek.mashg‘ulotlarni.tashkil.etish.uchun.o‘qituvchining.innavatsion.texnologiyalarni.
ta’limga.joriy.etish.sohalaridagi.umumiy.bilim.va.ko‘nikmalarga.ega.bo‘lishi.zarur..Bulg‘usi.
pedagoglar. kasbiy. faoliyatini. takomillashtirishi. va. pedagogning. psixologik. va. pedagogik.
sohalaridagi umumiy bilim va konikmalarini to‘la shakllantirilishiga erishmoq maqsadga 
muvofiqdir..Bu.jarayonning.ta’minlanishiga.quyidagi.jihatlar.alohida.o‘rin.egallaydi:
1..Tinglovchilarning.o‘quv.faolligini.aniqlovchi.omillarni.bilish;
2.. Virtual. o‘quv. guruhi. ichida. psixologik. kayfiyatni. yarata. olish;. 3.Tinglovchilarning.
mustaqil.ishlashini.tashkil.qila.bilish;
4.. Oqitish. jarayonini. yanada. samarali. tashkil. qilish. uchun. o‘qitish. turlari. va.
qatnashchilarning.axborotni.qabul.qilishning.shaxsiy.psixologik.xususiyatlarini.aniqlash;
5..O‘qitish.motivatsiyasini.oshirish;
6..O‘qitishda.qulay.muhit.yaratish;
7.. O‘qituvchining. o‘zi. masofadan. o‘qitish. uchun. tanlagan. usul-uslub. va. pedagogic.
texnologiyaga.tayyor.bo‘lishi.lozim..
Hozirgi kunda ta’lim tizimidagi barcha ishtirokchilariga qo‘yiladigan talablar ham ayni 
shulardir.. Har. bir. pedagog. kadlar. zamon. talablariga. javob. bra. oladigan. bilim,. ko‘nikma.
va malakalarga ega bo‘lishi, talaba va o‘qituvchi hamkorligini o‘rnatishorqali innavatsion 
texnologiyalarni.mukammal.ta’limga.loriy.etishimaqsadga.muvofiqdir.
Foydalanilgan.adabiyotlar:
1.. Ochilov.M..Yangi.pedagogik.texnologiyalar..-.Qarshi.:.Nasaf,.2000.
2.. Tolipov. O‘.,. Usmonboyeva. M.. Pedagogik. texnologiyalaming. tadbiqiy. asoslari.. -Т.:.
2005.
3.. Azizxodjayeva.N.N..Pedagogik.texnologiya.va.pedagogik.mahorat.-.Т.:.Fan,.2006.

---

28