16 mavzu. “Makroiqtisodiyot” faniga kirish

Iqtisodiy nazariyaning asosiy masalalari va tarkibi¹

Iqtisodiy nazariyaning masalalari	Iqtisodiy nazariyaning boʻlimlari
Mikroiqtisodiyot
Iste’molchilar bozordagi talab hajmi va tarkibini qanday belgilaydilar? Ishlab chiqaruvchilar mahsulot ishlab chiqarish hajmi va usullarini qanday aniqlashadi? Bozor bahosi qanday tashkil topadi? Mildliy daromad qanday taqsimlanadi? Davlat ishlab chiqarish omillarini tarmoqlararo taqsimlash va milliy daromadni individlararo taqsimlashda ishtirok etishi kerakmi?	Iste’molchi talabi nazariyasi Mahsulot ishlab chiqarish va taklif etish nazariyasi Tarmoq va umumiy iqtisodiy muvozanat nazariyasi Ishlab chiqarish omillar bahosini shakllantirish nazariyasi Ijtimoiy farovonlik nazariyasi
Makroiqtisodiyot
Milliy daromad miqdorini nima belgilab beradi? Pul nima va uning roli qanday? Baholar darajasi nima va uning dinamikasini qaysi omillar belgilab beradi? Bandlik darajasini nima belgilab beradi? Iqtisodiy konyunktura oʻzgarishlarinni qaysi omillar belgilab beradi? Barqaror iqtisodiy oʻsishning shartlari qanday? Mamlakatning iqtisodiy konyunkturasiga tashqi dunyo qanday ta’sir koʻrsatadi? Davlat barqaror iqtisodiy oʻsishga erishishni qanday ta’minlashi mumkin?	Statik makroiqtisodiy muvozanat nazariyasi Pul nazariyasi Inflyatsiya nazariyasi Ish bilan bandlilik nazariyasi. Iqtisodiy davrlar nazariyasi Iqtisodiy oʻsish nazariyasi Toʻlov balansi va valyuta kursi nazariyasi Davlatning barqarorlashtirish siyosati nazariyasi

Bu subyektlar orasida davlatning roli bahsli masala hisoblanib kelmoqda. Keynschilar bozor tizimi mexanizmlarining iqtisodiyotni barqaror oʻsishini ta’minlashga doim ham qodir emas va davlatning iqtisodiyotga aralashuvi zarur deb hisoblashsa, iqtisodiy nazariyaning klassik maktabi namoyandalari bunday aralashishga qarshi fikrlar bildirishadi.

Bugungi kunga kelib koʻpchilik mamlakatlarda davlatning iqtisodiyotdagi roli sezilarli darajada katta ekanligini hisobga olsak, davlatning iqtisodiy rivojlanish strategiyasini belgilash, bozor mexanizmlariga putur yetkazmagan holda iqtisodiyotni tartibga solish muhim ekanligiga iqror boʻlamiz. Davlat makroiqtisodiyotning boshqa subyektlari xatti-harakatini belgilovchi omillarni hisobga olgan holda, barqaror iqtisodiy rivojlanishni ta’minlash maqsadida, oʻz tasarrufida mavjud boʻlgan vositalar orqali ularni yoʻnaltirib turadi. Bu vositalar esa fiskal (byudjet-soliq) va monetar (pul-kredit) siyosatdir. Xulosa qilib aytganda makroiqtisodiyot fani alohida mamlakatda iqtisodiy siyosatning va jahon xoʻjalik aloqalarini tashkil etishning nazariy asosi hisoblanadi.