16 mavzu. “Makroiqtisodiyot” faniga kirish

- yollanma ishchilarning ish haqlari (W) – xususiy va davlat kompaniyalarining yollanma ishchilarga hisoblagan barcha turdagi mehnat haqi toʻlovlarining nominal miqdori plyus ish beruvchilar tomonidan ish haqi fondiga nisbatan hisoblanib toʻlanadigan ijtimoiy sugʻurta ajratmalari.
- Korporatsiyalarning yalpi foydasi + nokorporativ korxonalar daromadi (R).
Nokorporativ korxonalar – kichik hajmdagi, uy xoʻjaliklariga tegishli korxonalar boʻlib, ularda korxona foydasi va korxona egasining ish haqi elementlari oʻzaro qoʻshilib ketgan boʻladi. Bu holat aralash daromad atamasini qoʻllashga sabab boʻladi.
R = Korporatsiyalarning sof foydasi (R₁) + nokorporativ korxonalar sof daromadlari (R₂) + amortizatsiya (A);
YaIMni daromadlar koʻrinishida yalpi qoʻshilgan qiymatni koʻrsatilgan uch guruhga boʻlib topish mumkin:
YaIM = Tn + W+R
Olingan dastlabki daromadlar qayta taqsimlanishi natijasida dividend, renta, toʻgʻridan-toʻgʻri xorijiy investitsiyalardan olingan reinvestitsiya koʻrinishidagi daromadlar paydo boʻladi.
Shuningdek, YaIMni daromadlar koʻrinishida aniqlashda, iqtisodiy nazariyada, daromadlarni quyidagi komponentlarga boʻlish koʻzda tutiladi:
- amortizatsiya (A);
- bilvostia soliqlar (T);
- yollanma ishchilarning ish haqlari (W);
- ijara haqi toʻlovi va renta koʻrinishidagi daromadlar (R1);
- kapital uchun olingan foiz daromadlari (R2);
-mulkdan keladigan daromad (nokorporativ korxonalar daromadi) (R1);
- korporatsiya foydasi (R2).
Korporatsiyalar foydasi oʻz navbatida quyidagilarga boʻlinadi:
a) korporatsiyasi foydasidan toʻlanadigan soliqlar (R1.1);
b) hissadorlar oʻrtasida taqsimlanadigan dividendlar (R1.2);
d) korporatsiyaning taqsimlanmagan foydasi(R1.3).
Keltirilgan yondashvuga koʻra:
YaIM (Y) = A + T + W + R1 + R2 + R1 + R2
Xarajatlar va daromadlar koʻrinishida hisoblab topilgan YaIM hajmi oʻzaro mos keladi. Chunki milliy iqtisodiyot doirasida bir subyekt tomonidan qilingan har qanday xarajat ikkinchi subyekt uchun daromad boʻlib tushadi.