16-Mavzu: Iqtisodiyot bo’yicha Nobel mukofoti layreatlarining g’oyalari. Mavzu rejasi

16-Mavzu: Iqtisodiyot bo’yicha Nobel mukofoti layreatlarining g’oyalari.

Mavzu rejasi:

1. 
   Nobel mukofoti, iqtisodiyot bo’yicha mukofotning ta’sis etish xususiyatlari
   
2. 
   Iqtisodiy modellar bo’yicha mukofotlanganlar
   
3. 
   Nobel mukofoti laureatlari ilmiy ishlarining ahamiyati
   

1901 yildan boshlab fizika, kimyo, mediyina (biologiya), adabiyot va tinchlikni saqlash sohalarida Nobel mukofoti berilib kelinadi. 1968 yili Shvestiyadagi Riksbankning 300 yilligi munosabati bilan va albatta iqtisodiyot fanining insoniyat hayotidagi yuksak rolini tan olish va rag’batlantirish maqsadida iqtisodiyot bo’yicha (oltinchi) Nobel mukofoti joriy etildi va 1969 yildan buyon har yili berib kelinmoqda. Birinchi bo’lib bu mukofot iqtisodchi - matematik olimlar gollandiyalik Yan.Tinbergen va norvegiyalik Ragnar Frishga «iqtisodiy jarayonlarni matematik tahlil etishda dinamik modellarni rivojlantirish va qo’llash bo’yicha tadqiqotlari uchun»

Umuman olganda, 1969 yildan 2019 yilgacha mukofot 51 marta berildi va 84 olim uning laureati bo'ldi . Sovrinlar soni va uning laureatlari o'rtasidagi tafovut bitta sovrinni birdaniga bir necha kishiga berilishi mumkinligi bilan bog'liq. Shunday qilib, 51 ta mukofotdan bitta olim 27 marta, 18 marta - ikkitadan, 7 marta - uchta tadqiqotchi birdaniga olishdi . 2003 yilda 2 ta laureat bo'lgan.

Sovrinni olish paytida laureatlarning o'rtacha yoshi 67 yosh edi . Eng yosh laureat 46 yoshida 2019 yilgi Iqtisodiyot mukofotiga sazovor bo'lgan amerikalik va frantsuz iqtisodchisi Ester Duflo; eng keksa boshqa amerikalik edi - Leonid Gurvich, bu mukofotni 2007 yilda 90 yoshida olgan .

84 laureatlarning 82 nafari erkaklardir. Iqtisodiyot sohasidagi yagona ayol laureatlar Elinor Ostrom va Ester Duflo bo'lib, ular mukofotni 2009 va 2019 yillarda olganlar.