16-Ma’ruza Mavzu: Magnit orqali boshqariladigan sistemalar, glikoproteidlar, antitelalar Ma’ruza maqsadi

---

16-Ma’ruza 
Mavzu: Magnit orqali boshqariladigan sistemalar, glikoproteidlar, antitelalar 
 
Ma’ruza maqsadi: 
Magnit orqali boshqariladigan sistemalar, glikoproteidlar, antitelalar tarkibi 
va nomenklaturasini bilish 
Tayanch atama va iboralar:
Magnit orqali boshqariladigan sistemalar, glikoproteidlar, 
antitelalar, nomenklatura 
Reja: 
1. Magnit orqali boshqariladigan sistemalar (MOBS) haqida tushuncha, ularni barpo etish 
zaruriyati. 
2. Magnit maydonining manbalari 
3.Magnit xususiyatga ega bo„lgan materiallar (magnitli to„ldiruvchilar) ta‟rifi, turlari. 
4.Magnitli dori turlarining ta‟rifi, tasnifi 
5. Magnitli dori turlari texnologiyasining o„ziga xosligi. 
6. Glikoproteidlar va antitelalar yordamida dorilarni tanada yo„naltirish. 
 
Ma’ruzaning qisqacha matni: 
Tanada dorivor moddalarni kerakli a‟zolarga va to„qimalarga yo„naltirish quyidagi 
yo„llar bilan amalga oshiriladi: 
1 - passiv yo„l bilan etqazish; 
2-aktiv ( faol) yo„l bilan etqazish. 
1- passiv, ya‟ni sustkashlik bilan etqazishda dorivor moddani tarqalishi asosan tashuvchi 
vositani fizik-kimyoviy xususiyatlariga bog„liq bo„ladi. 
2- aktiv, ya‟ni faollashtirilgan etqazishda bu jarayon har hil tashqi omillar yordamida 
(masalan magnit maydoni yordamida) tartibga solinib turiladi.
Oxirgi yillarda tashqi omil sifatida magnit maydonini qo„llash maq-sadga muvofiqligi 
tasdiqlandi. Magnit maydoni yordamida boshqariladigan ( magnitli) diagnostik va davolovchi 
preparatlarni yaratish va ishlatish dolzarb muammo. Magnitli dori turlarini yaratish quyidagi 
masalalarni echilishiga imkoniyat beradi: 
1. rentgenologik tekshirishlarni o„tkazish;
2. mikrotsirkulyasiya va qon aylanish tezligini aniqlash;
3. a‟zolarga dorivor moddalarni yo„naltirilgan ravishda etkazish; 
4. shikastlangan a‟zo yoki to„qimalar yonida dorivor "depo"larni hosil qilish va dori 
moddalarni uzaytirilgan ta‟sirini ta‟minlash. 
Undan tashqari, magnit maydoni qator tibbiy muammolarni echishda ham yordam beradi: 
-magnit maydoni ta‟siri yordamida jarroxlikda choksiz ulash; 
-tanadan yot, metal tabiatli moddalarni chiqarish; 
-ko„krak deformatsiyasini magnitoxirurgik usulda davolash. 
Oxirgi yillarda magnit maydonini klinik tibbiyotda ishlatilishi o„sib bormoqda. Buni 
magnit maydonning odam organizmiga ijobiy biologik ta‟sir ko„rsatishiga bog„liqdir. 
Hozirgi vaqtda magnit maydoni qator biologik ta‟sirga ega ekanligi aniqlangan: 
-
magnit maydoni yallig„lanish jarayonini kamaytiradi; 
-
sedativ, gipotenziv, og„riq pasaytiruvchi xususiyatlarga ega; 
-
magnit maydonning antimikrob ta‟siri mikroorganizmlarning ferment sistemasini ishdan 
chiqarish bilan bog„liq; 
-
magnit maydoni turli asab kasalliklarni ( vegetativ polinevritlar, umurtqa pog„onasi 
osteoxondrozlari) davolashda qo„llaniladi; 
-
pereferik tomirlarda qon va limfa aylanishiga ijobiy ta‟sir ko„rsatadi; 
-
peroral magnitli dori turlari yordamida oshqozon-ichak kasalliklarni davolash; 
-
magnit 
maydonining ta‟siri natijasida to„qimalarni trofikasi (oziqlanishi) va 
mikrotsirkulyasiya, regeneratsiya jarayonlari faollashadi; 
-
magnit maydoni immun sistemasiga ham ijobiy ta‟sir ko„rsatadi. 

---

Shu xususiyatlariga ko„ra, oxirgi yillarda “magnitofarmakologiya” – tibbiyotning bir 
yo„nalishi shakllandi.
Magnit maydoni xirurgiya, stomatologiya, kardiologiya, travmatologiya sohalarida keng 
qo„llaniladi. Lekin magnit maydonining asosiy afzallik tomoni (farmatsiya sohasiga tegishli)- 
bu dori moddalarni tanada tashish, ya‟ni ma‟lum bir kerakli joyga eltib etqazishda yordam 
berish.