16-Ma’ruza Mavzu: Magnit orqali boshqariladigan sistemalar, glikoproteidlar, antitelalar Ma’ruza maqsadi

Magnitli plastir va shamchalar. 
Yuqori dispersli magnetitli to„ldi-ruvchini plastir 
massasiga qo„shib, yallig„lanishga qarshi, og„riq qoldiruvchi ta‟sirga ega bo„lgan plastirlar 
yaratilmoqda. Teri ustiga yopishtirilganda ularni miozit, radikulit, nevralgiyalarni davolashda
samaradorligi yuqori bo„ladi (magnit to„ldiruvchilarni hisobiga). Masalan, yaratilgan indo-
metatsinning magnitli plastirning og„riq koldiruvchi va yallig„lanishga qarshi ta‟siri (oddiy 
plastirga nisbatan) kuchliroqligi in vivo tekshirishlarda tasdiqlangan. 
Magnit maydonining afzallik tomonlaridan biri bu - pereferik qon aylanishini 
yaxshilash. SHu xususiyatiniti hisobga olib, Yaponiya olimlari tomondan gemoroyni davolash
uchun magnitli shamchalar yaratilgan. Shamchalar 0,25 g parmidin ( ta‟sir etuvchi modda) va 
gidrofob asosdan iborat bo„lib, uning magnitli xossalarini ta‟minlash maqsadida tarkibiga bariy 
geksaferrit kiritilgan. 
Klinik sinovlarda magnitli parmidin shamchalarining, oddiy parmidin shamchalariga 
nisbatan, samaradorligi yuqori bo„lishi aniqlangan (to„g„ri ichak yallig„lanishi, gemoroy, 
proktitlarni davolashda). Yuqoridagilardan xulosa qilish mumkin: magnit maydonining 
odamning organizmiga ta‟siri ko„p tomonlama bo„ladi va dorilarni ta‟sirini yo„naltirish va 
samaradorligini oshirish imkoniyatini beradi. 
Magnitli dori turlari kuyidagi yo„nalishlar bo„yicha rivojlanmoqda:

---

1. 
Magnit maydonining odam organizmiga biologik ta‟sir mexanizm-larini chuqur
o„rganish; 
2. 
Mo„t‟adil magnitli dori turlarini yaratish; 
3. 
Magnitli to„ldiruvchilarni kengaytirish;
4. 
Magnit maydonining dori moddalar farmakologik faoliyatiga ta‟sirini o„rganish. 
Antitelalar va glikoproteidlar yordamida dorilarni tanada yo‘naltirish 
Dorivor moddalarning 3-chi avlod tashuvchi vositalari sifatida glikoproteidlar va 
antitelalar ko„llaniladi. Ularning asosiy vazifasi dori moddalarni yo„naltirilgan ravishda 
hujayralarga etkazish. 
ANTITELALAR 
- bu ayrim antigenlarlar (oqsil tabiatli toksinlar, bakterialar, 
viruslarlar)ga qarshi qon zardobida paydo bo„ladigan oqsillarning bir fraksiyasi. Antitelalar, 
yuqori spetsifik xususiyatga ega bo„lganligi uchun, ular yordamida dorivor moddalarni 
yo„naltirilgan holda hujayralarga etqazish imkoniyati tug„iladi, chunki antitelalar antigenlar 
yoniga to„planish xususiyatga ega. 
Masalan, rak kasalligi bilan shikastlangan hujayralar yuzasida spetsifik antigenlar hosil 
bo„lar ekan. Shu antigenlarga qarshi hosil bo„lgan antitelalarga sitostatik dorivor moddalarni 
biriktirib ularni kerakli hujayralarga etib borishini ta‟minlash mumkin. 
Sitostatik preparatlar saqlovchi nanokapsula va liposomalarni ham antitelalarga kovalent
aloqa orqali bog„lab kerakli a‟zolarga va to„qimalarga yo„naltirish mumkin. 
Xuddi shu usul trombolitik preparatlarini samaradorligini oshirish uchun ham ishlatilgan 
(ya‟ni tromblar bilan birikish xussusiyati yuqori bo„lgan antitelalar yordamida ularni 
yo„naltirish). 
GLIKOPROTEIDLAR
-polisaxaridlar va oqsillar bilan birikmalari. 
Birikmalar(komplekslar) uglevod-peptid kovalent bog„lanish yordamida hosil bo„ladi. 
Glikoproteidlarni polisaxarid (ya‟ni uglevod qismi) ayrim ho„jayralarning yuzasiga va 
makromolekulalar bilan birikish xususiyatga ega.
Glikoproteidlar bilan birikish qobiliyatiga yuqori bo„lgan retseptorlar gepatotsitlar, 
retikulotsitlar, makrofaglar, fibroblastlar, leykotsitlar yuzasida joylashgan bo„ladi. Shuning
uchun glikoproteidlar dorivor moddalarni aynan shu hujayralarga etqazish uchun qo„llaniladi.