15–mavzu: Morfologik uslubiyat. Otlardagi subyektiv baho shakllari va egalik, kelishik affikslarining uslubiy vazifalari reja


Kelishik qo‘shimchalarining uslubiy xususiyatlari



Download 80,5 Kb.
bet3/6
Sana27.06.2022
Hajmi80,5 Kb.
#711146
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
15-MAVZU USLUBIYAT

Kelishik qo‘shimchalarining uslubiy xususiyatlari
Kelishik qo‘shimchalari o‘zaro almashib qo‘llanishi mumkin:
1) -ni va -dan qo‘shimchalari almashib qo‘llanishi mumkin: Qani, oshdan(ni) oling, mehmon.
2) -ni va -ga qo‘shimchalari almashib qo‘llanishi mumkin: Gapingizga (gapingizni) tushunmadim.
3) -ni va -da qo‘shimchalari almashib qo‘llanishi mumkin: Dalani (da) aylandim.
4) -ning va -dan qo‘shimchalari almashib qo‘llanishi mumkin: kelganlarning biri - kelganlardan biri.
5) kelishik qo‘shimchalari va ko‘makchilar almashib qo‘llanadi:
a) -ga qo‘shimchasi o‘rnida uchun ko‘makchisi qo‘llanadi: Ukamga oldim - Ukam uchun oldim.
b) -da qo‘shimchasi o‘rnida bilan ko‘makchisi qo‘llanadi: Xatni qalamda yozdi - Xatni qalam bilan yozdi.
v) -dan qo‘shimchasi o‘rnida orqali ko‘makchisi qo‘llanadi: Xabarni radiodan eshitdik - Xabarni radio orqali eshitdik.
g) -ni qo‘shimchasi o‘rnida haqida ko‘makchisi qo‘llanadi: Akasi kelganini gapirdi - Akasi kelgani haqida gapirdi.
Qaratqich kelishigi she'riyatda -n, -im shakllarda uchraydi. Belgisiz holatlarda ham keladi.
O‘zbekiston vatanim manim (A.Oripov)
O‘ksimasin qiz qalbi, Yigit rayi o‘lmasin,
Kimda kimning ko‘ngli bor, Qo‘yavering, o‘ynasin... (M.Yusuf)


Bolalar ruhiga hayot degan dars, Manmanlik urug‘in joylasa
Oshiqlar ko‘chada ma'shuqasin emas, Kimningdir qadamin poylasa.
Tushum kelishigi poetik asarlarda -n shaklida uchraydi.
Uyimning chirog‘in yoqmay bolam, sen
Qayerda, qayerda yurarsan sanqib. (M.Yusuf)
She'riyatda vazn talabi bilan bu kelishik belgili va belgisiz ishlatilishi mumkin.
Sha'ningga she'r bitdim. U seni topsin
Poyingga tiz cho‘kib, qo‘lingni o‘psin. (M.Yusuf)
Tushum va chiqish kelishik shakllarining vazifadosh qo‘llanishi butun va bo‘lak munosabatiga asoslanadi. Nonni yeng (hammasini), nondan yeng (bir qismini). Tancha ustida yotgan papirosdan olib lampadan tutatdi. (Oybek) Ba'zan tushum kelishik shakli o‘rnida chiqish kelishik shaklining noo‘rin ishlatilganini ko‘ramiz: Tilni yoray deydi-ya, tilni,- deb mulla uzumdan paqqos tushirdi. (S.Ravshanov)

Download 80,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish